Oude liften : hoe ze te moderniseren met respect voor het erfgoed?
In de gebouwen van Brussel bevinden zich oude liften die een opmerkelijk industrieel en ambachtelijk erfgoed vormen.
Door de inschrijving in de inventaris van historische liften en het attest van erkenning van de historische waarde is het mogelijk om op maat gemaakte beveiligingsmaatregelen te overwegen ter bescherming van dit erfgoed. De modernisering is altijd verplicht, ongeacht de historische waarde van de lift, maar opname in de inventaris houdt geen nieuwe wettelijke verplichtingen in.
Aanvraagformulier voor de inschrijving in de inventaris
Alleen de aanvragen via het formulier worden in aanmerking genomen. De aanvragen voor een attest per e-mail worden niet behandeld. Als u al een attest van historische waarde hebt ontvangen van urban.brussels, blijft dit geldig voor zover de lift nadien geen wijzigingen heeft ondergaan. U hoeft geen nieuwe aanvraag in te dienen.
De modernisering van oude liften
De federale wetgeving inzake de veiligheid van liften (koninklijk besluit van 9 maart 2003) werd gewijzigd op 27 november 2022 ( Belgisch Staatsblad van 21 december 2022) en is van toepassing sinds 1 januari 2023.
De liften die vóór 1958 in bedrijf zijn gesteld moeten uiterlijk op 31 december 2023 gemoderniseerd zijn. Er is echter een bijkomende periode van vijf jaar voorzien voor liften met een erkende historische waarde. Deze gecertificeerde liften moeten uiterlijk op 31 december 2027 gemoderniseerd zijn.
De modernisering houdt onder meer in dat een een risicoanalyse wordt uitgevoerd door een Externe Dienst voor Technische Controle (EDTC).
Voor liften die een “attest van erkenning van de historische waarde” krijgen, kan de EDCT bij het uitvoeren van de risicoanalyse rekening houden met de erfgoedwaarde van de lift.
Er kunnen dan alternatieve veiligheidsoplossingen worden voorgesteld – die in verhouding staan tot de geïdentificeerde risico’s – en de oude lift kan worden gemoderniseerd met respect voor het erfgoed.
Een beveiliging op maat voor de oude liften
In bepaalde situaties kan de EDTC een risicoanalyse op maat uitvoeren, bijvoorbeeld op basis van de Kinney methode. Dit is het geval voor liften die een “attest van erkenning van de historische waarde” verkrijgen.
In de standaardanalyse worden enkel de verschillende veiligheidscriteria bekeken en wordt hun conformiteit gecontroleerd aan de hand van een “checklist”-systeem. De analyse op maat daarentegen evalueert nauwkeurig de risico’s van elk liftonderdeel en laat toe deze te relativeren.
Er kunnen dan alternatieve veiligheidsoplossingen worden voorgesteld – die in verhouding staan tot de geïdentificeerde risico’s – en de lift kan worden gemoderniseerd met respect voor het erfgoed.
De erkenning van de historische waarde
De federale wetgeving laat toe om rekening te houden met de historische waarde van de lift bij de modernisering. De Gewesten die bevoegd zijn voor het erfgoed kunen deze waarde erkennen *.
In Brussel heeft de Directie Cultureel Erfgoed van urban.brussels aan Homegrade de opdracht gegeven een inventaris op te maken van historische liften. Deze inventaris vormt de basis voor de afgifte van attesten. De inventaris zal eind januari 2023 online beschikbaar zijn.
Elke eigenaar kan de inschrijving van zijn lift in de inventaris en een attest van erkenning van de historische waarde aanvragen door dit formulier in te vullen. Wacht niet tot eind 2023 om uw aanvraag in te dienen, zodat wij uw lift tijdig kunnen certificeren.
Ook alle erfgoedliefhebbers, die geen eigenaar zijn, kunnen voorstellen om een lift in de inventaris te laten inschrijven!
Aanvraagformulier voor de inschrijving in de inventaris
*De erkenning van de historische waarde geeft echter geen recht op een subsidie voor modernisering, tenzij het gebouw waarin de lift zicht bevindt, beschermd is. Modernisering is verplicht, ongeacht de historische waarde van het toestel.
Of wil u een interessante lift melden?
Vraag de inschrijving in de inventaris en/of het attest van erkenning van historische waarde aan door dit formulier in te vullen.
Wat moet ik nu doen?
Wij raden u aan om onmiddellijk de beveiligingsmaatregelen uit te voeren die geen impact hebben op de erfgoedwaarde van uw lift en die belangrijk zijn voor de veiligheid van de gebruikers en de techniekers (beveiligingswerken aan de machinerie, installatie van een frequentieregelaar, elektronisch gordijn en veiligheidscontacten om de opening van de kooi te beveiligen, positieve vergrendeling op de bordesdeuren, verlichting in de schacht, beschermende folie op de bestaande historische beglazing, enz.).
Slechts enkele punten van modernisering zijn momenteel inderdaad problematisch voor liften met historische waarde, zoals de open schacht van de lift, vouwdeuren, de wand met oneffenheden tegenover de ingang van de liftkooi, glazen kooidaken, enz. Zie over dit onderwerp de slides van onze lezing, vermeld onderaan deze pagina. In het geval van een historische lift bepaalt de wetgeving dat alternatieve maatregelen kunnen worden voorgesteld. Deze maatregelen worden momenteel onderzocht door de FOD Economie en Werkgelegenheid, in het kader van werkgroepen waarin de Directie Cultureel Erfgoed van Urban en Homegrade aanwezig zijn. Elektronische oplossingen zijn voortaan toegestaan en worden ook bestudeerd.
Voorzie een reservekapitaal voor de werkzaamheden indien dit nog niet is gebeurd.
Let op! De wetgeving bepaalt dat elke lift die als historisch waardevol wordt erkend, uiterlijk op 31 december 2025 over een moderniseringsplanning met een overeenkomst tot uitvoering van de werkzaamheden met de onderneming moet beschikken. In deze planning staan de toe te passen beveiligingsmaatregelen en de verschillende fasen van de uitvoering daarvan.
Meer info
Voor meer informatie kunt u de website van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie en de website van de FOD Werkgelegenheid raadplegen.
Contacteer gratis ons team erfgoed
• per onze online formulier
• per telefoon op 1810
