Nieuwe regelgeving voor verwarming en sanitair warm water

Is de plaatsing van installaties op kolen, stookolie en/of gas nog toegestaan in Brussel?

Context

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kent regelmatig pieken in de concentratie van fijnstof in de lucht.
Verwarmingstoestellen op steenkool en stookolie zijn belangrijke bronnen van vervuiling, waarbij sommige systemen fijnstof uitstoten.

Daarom was het essentieel om maatregelen te nemen om deze uitstoot te verminderen en de luchtkwaliteit te verbeteren, die een impact heeft op onze gezondheid. Anderzijds is het belangrijk om het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen en de energiedragers die voor verwarming worden gebruikt, koolstofarm te maken.

Concreet

Het verbod betreft de plaatsing van (al dan niet nieuwe) toestellen op kolen, stookolie of gas en heeft de bedoeling deze geleidelijk af te schaffen. Dit is geen verbod op het gebruik van bestaande toestellen, zolang ze aan de huidige geldende normen voldoen. De nieuwe verbintenissen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden weergegeven in de volgende agenda:

• Vanaf 1 september 2021 is het verbod op de plaatsing van kolengestookte verwarmings- en warmwatertoestellen van kracht.
• Vanaf 1 januari 2025 moeten verwarmingssystemen die zijn opgenomen in aanvragen voor stedenbouwkundige vergunningen voor projecten die uitsluitend bestaan uit een of meer nieuwe EPB- eenheden of met nieuw gelijkgestelde eenheden (in de zin van EPB-werkzaamheden) aan de volgende voorwaarden voldoen:
  • hun warmtegeneratoren voldoen aan de eisen voor ecodesign en produceren uitsluitend warmte uit elektriciteit en/of energie uit hernieuwbare bronnen;
  • en/of ze zijn aangesloten op een efficiënt thermisch energienetwerk.
    Dit betekent dat het vanaf die datum niet langer mogelijk zal zijn om gasketels te installeren in nieuwe woningen (of met nieuw gelijkgestelde woningen).
• Vanaf 1 juni 2025 zal een verbod op de plaatsing van ketels die werken op vloeibare brandstof, waaronder stookolie, van kracht worden.
• Vanaf 1 januari 2030 moeten verwarmingssystemen die zijn opgenomen in aanvragen voor stedenbouwkundige vergunningen voor projecten die uitsluitend bestaan uit zwaar gerenoveerde eenheden of met nieuwe EPB-eenheden of met nieuw gelijkgestelde eenheden aan de volgende voorwaarden voldoen:
  • hun warmtegeneratoren voldoen aan de eisen voor ecodesign en produceren uitsluitend warmte uit elektriciteit en/of energie uit hernieuwbare bronnen;
  • en/of ze zijn aangesloten op een efficiënt thermisch energienetwerk.
    Dit betekent dat het vanaf die datum niet langer mogelijk zal zijn om gasketels te installeren bij zware renovaties.

Meer weten

Meer informatie over het Nationaal Energieklimaatplan (PNEC) 2021-2030: plannationalenergieclimat.be

Meer informatie over de strategie om de milieu-impact van bestaande gebouwen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te verminderen (PACE: Air Climate Energy Plan): leefmilieu.brussels

Is de plaatsing van gasinstallaties van type B1 (atmosferisch) nog toegestaan in Brussel?

Context

De verwarmingsketels en waterverwarmingstoestellen van type B1 (atmosferisch) zijn toestellen uitgerust met een atmosferische brander en een trekonderbreker. Ze halen de verbrandingslucht uit het lokaal waarin ze zijn geplaatst en voeren de verbrandingsresten via een natuurlijk trekkanaal naar buiten af. Ze zijn veel minder efficiënt dan condenserende toestellen.

Bovendien zijn zij de belangrijkste oorzaak van CO-vergiftiging in België. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een aantal verbintenissen aangegaan om de luchtkwaliteit te verbeteren, waarvan er één specifiek betrekking heeft op de verwarmingsketels en waterverwarmingstoestellen van type B1.

Concreet

Vanaf 1 januari 2019 mogen verwarmingsketels en waterverwarmingstoestellen van type B1 niet meer worden geïnstalleerd op individuele schoorstenen en op nieuwe collectieve schoorstenen.

De plaatsing ervan is alleen mogelijk op bestaande collectieve schoorstenen als er geen andere technische oplossing werd toegepast (tubering/relining van het kanaal, plaatsing van individuele kanalen …).

In dit kader moet dit type installatie sinds 1 januari 2025 beschikken over een analyseverslag over de haalbaarheid van de vervanging van deze toestellen door energie-efficiëntere toestellen.

Wat zijn de verplichtingen voor kachels en verwarmingssystemen van houtinstallaties in Brussel?

Context

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kent regelmatig pieken in de concentratie van fijnstof in de lucht. Houtgestookte toestellen zijn verhoudingsgewijs grote bronnen van de fijnstofuitstoot.

Ze maken 10% van deze emissiebron uit, maar zijn slechts goed voor 0,18% van de energiedragers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daarom was het essentieel om maatregelen te nemen om deze fijnstofuitstoot terug te dringen en zo de luchtkwaliteit te verbeteren, die een aanzienlijke invloed heeft op onze gezondheid.

Op dit moment is er nog geen verbod op het gebruik van verwarming op hout. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is verwarming op hout alleen verboden tijdens periodes van piekvervuiling, tenzij het de enige manier is om de woning te verwarmen. Dit geldt voor alle verwarmingstoestellen op hout en pellets.

Concreet

Sinds 1 januari 2025 moeten nieuwe toestellen die hout (of een andere toegestane vaste brandstof) als brandstof gebruiken, voldoen aan de Europese richtlijn inzake Ecodesign (minder dan 20 mg PM/m³ bij 13% O2). Dit wordt gecontroleerd aan de hand van het energielabel op het etiket (Ecodesign) of het technische gegevensblad van het toestel. In de praktijk betekent dit dat er geen oude, tweedehands toestellen meer mogen worden geplaatst.

Om deze uitstoot te verminderen, spelen een aantal factoren een rol, in volgorde van belangrijkheid: de kwaliteit van de ontsteking, de trek in de schoorsteen, het vochtgehalte van de brandstof, de grootte van de houtblokken, de gebruikte houtsoort en de naleving van de instellingen van de fabrikant. Het wordt afgeraden om hout te gebruiken dat lijm, verf of andere chemische componenten bevat, aangezien deze de uitstoot van stoffen die giftig en schadelijk zijn voor de gezondheid, verhogen.

Het is verplicht (besluit van 6 juni 1978) om de rookkanalen jaarlijks te laten vegen. In geval van schade moet aan de verzekeringsmaatschappij worden aangetoond dat dit is gebeurd.
De afvoerkanalen moeten voldoen aan de installatienormen, onder andere wat betreft hun dichtheid en de afstand tot openingen (normen NBN EN 15287-1 en 2 +A1 en NBN EN 1856-2).

Voor de goede werking van deze toestellen is een luchttoevoer (45 m³/u) essentieel, maar om warmteverlies (tot 20%) te voorkomen wanneer ze niet in gebruik zijn, moet een afsluitsysteem worden voorzien of een gesloten toestel worden gebruikt.

Wat zijn de verplichte handelingen en andere verplichtingen om de installaties efficiënt en veilig te houden en die moeten worden nageleefd bij de plaatsing van een nieuwe installatie?

Context

Om de installaties efficiënt en veilig te laten functioneren en om ervoor te zorgen dat de plaatsing van een nieuwe installatie volgens de regels van goed vakmanschap gebeurt, zijn er, afhankelijk van het type installatie, verplichte handelingen die moeten worden uitgevoerd.

Concreet

• Sinds 1 januari 2025 moeten de (toegankelijke) leidingen en hulpstukken van de verwarming waar water met een temperatuur van meer dan 35°C doorheen stroomt, thermisch worden geïsoleerd, afhankelijk van hun omgeving. Over het algemeen hoeven in appartementen en eengezinswoningen alleen leidingen met een diameter van meer dan 50 mm te worden geïsoleerd. Ga voor meer informatie naar leefmilieu.brussels.
• Oplevering gas: uit te voeren door een onafhankelijke instantie indien uw verwarmingsinstallateur niet over het CERGA-label beschikt.
• EPB-oplevering verwarming: uit te voeren door een erkende professional bij de plaatsing van een nieuwe gasketel.
• De periodieke controle die door een erkende professional moet worden uitgevoerd:
  • Om de 2 jaar voor een gastoestel (verwarmingsketel of waterverwarmingstoestel);
  • Jaarlijks voor een toestel op vaste (hout) of vloeibare (stookolie) brandstof. Hout- of pelletkachels vallen dus ook onder deze verplichting;
  • Bij de plaatsing van een nieuw waterverwarmingstoestel op gas.
• EPB-diagnose verwarming: uit te voeren door een erkende professional voor verwarmingsketels ouder dan 5 jaar met een vermogen van meer dan 100 kW (of voor installaties met meerdere verwarmingsketels).

Wetsartikels

Het grootste deel van deze regelgeving is afkomstig uit het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 6 juni 2024. Deze wettekst legt de criteria en de procedure voor afwijking van EPB-eisen en van eisen met betrekking tot maatregelen voor decarbonisering vast, en wijzigt diverse uitvoeringsbesluiten van de Ordonnantie van 2 mei 2013 houdende het Brussels Wetboek van Lucht, Klimaat en Energiebeheersing, wat betreft de verwarmings-, klimaatregelings- en ventilatiesystemen.

Het besluit van 6 juni 2024 wijzigt ook het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 21 juni 2018 betreffende de reglementaire handelingen en erkenningen.

Bronnen

De volledige teksten en de gecoördineerde officieuze versies zijn via de volgende links beschikbaar:

• Gecoördineerde wetgeving van de regelgeving EPB verwarming en -klimaatregeling | Professional – Leefmilieu Brussel ,
• Justel databank