Historische houten deur – Onderhoud en renovatie

Verven of vernissen

Elke 2 of 3 jaar
Breng, indien nodig, weer een verf- of vernislaag aan op de onderkant van de deur, die vlugger schade lijdt omdat deze meer aan weer en wind is blootgesteld.

Om de 5 tot 10 jaar ongeveer
Overweeg om, indien nodig, de deur volledig te herschilderen of opnieuw te vernissen. Het is beter om niet te decaperen. Het lichtjes afschuren van de bestaande verflaag met fijn schuurpapier is dikwijls voldoende alvorens te herschilderen.

Het volledig decaperen wordt enkel toegepast indien de bestaande afwerking sterk beschadigd en onregelmatig is.

Dit delicate werk vereist bij voorkeur de deskundigheid van een vakman. Afbranden, zandstralen of logen in een chemisch bad dienen absoluut vermeden te worden, omdat deze technieken dikwijls onherstelbare schade veroorzaken.

Het oorspronkelijk uitzicht terugvinden?

Sommige deuren die oorspronkelijk gevernist waren, werden beschilderd. Door ze te decaperen krijgen ze hun oorspronkelijk uitzicht terug. Deze handeling moet echter subtiel gebeuren om het hout niet te beschadigen. Omgekeerd zal een deur die gemaakt werd om te schilderen alleen maar voor ontgoocheling zorgen, omdat de schrijnwerker de kwaliteit van het hout heeft gekozen rekening houdend met het feit dat dit niet zichtbaar is.

De oorspronkelijke kleur van de deur is niet altijd gekend. De kleurkeuze zal rekening houden met de andere tinten en met de gevelstijl.

Als men van de bestaande kleur wil afwijken, is het verstandig advies in te winnen bij de dienst stedenbouw van de gemeente.

De verbindingen van het oude buitenschrijnwerk worden niet gelijmd. Ze worden vastgezet met behulp van houten pennen en wiggen, waardoor beschadigde onderdelen gedemonteerd en vervangen kunnen worden. Plaatselijke reparaties kunnen gebeuren door houten elementen in te enten of, eventueel, door aanvullingen met epoxyharsen in te voegen.

Het is ook mogelijk om in het atelier een deur die op de vloer schuurt omdat de verbindingen hebben losgelaten, te herschoeien.

Wanneer elementen van het bouwbeslag ontbreken, kunnen bij gespecialiseerde leveranciers modellen van handgrepen of kleppen van brievenbussen gevonden worden, die passen bij de stijlen van de oude deuren.

Omdat de deur meestal uitgeeft op een gang waar de thermische en akoestische eisen minder hoog zijn dan in de woonvertrekken, vormt de isolatie ervan niet altijd een belangrijk punt.

Op het vlak van warmteverliezen vormt het gebrek aan luchtdichtheid van de deuren hun zwakste punt. De grootste luchtinfiltraties doen zich voor onder de deur en via de brievenbus, twee zwakke punten die eerst en vooral moeten verbeterd worden.

Hout heeft gunstige thermische eigenschappen. De glazen gedeelten daarentegen zijn de oorzaak van grotere verliezen, en kunnen eventueel verdubbeld worden door een isolerende beglazing.

De dichtheid van de deur kan verhoogd worden met behulp van afdichtingen die op het vaste deel worden gelijmd, na een grondige reiniging van het oppervlak. Een guillotinevoeg kan geplaatst worden in een sponning die werd aangebracht in de benedendorpel.

Indien mogelijk is het verkieslijk dit systeem in een plint, toegevoegd aan de binnenzijde, te plaatsen. De guillotinevoeg functioneert evenwel maar optimaal wanneer de dorpel een horizontaal en regelmatig oppervlak heeft.

Het plaatsen van een borsteldichting, of zelfs een eenvoudige stoffen tochtrol, vormt een eenvoudig en efficiënt alternatief als de vloer oneffen is.

Maken van een ingangssas

In de herenhuizen van het einde van de 19de eeuw wordt vaak een binnendeur geplaatst bovenaan de marmeren traparm die toegang geeft tot de bel-etage.

Dit vormt een “bufferruimte” die het trappenhuis van tocht vrijwaart. In huizen zonder een ingangssas kan deze voorziening nagebootst worden door een binnendeur te plaatsen wanneer de plaatsindeling dit mogelijk maakt.

Het oude slotwerk biedt doorgaans goede veiligheidskwaliteiten omdat het van binnenuit werd vastgeschroefd (een inbreker kan het dus niet losschroeven vanop de straat).

Het sleutelgat van het oude slotwerk kan eventueel vergroot worden om er een cilinder te plaatsen. De cilinder moet dan gekozen worden in een afmeting waardoor hij aan de buitenkant effen kan gemaakt worden, zodat hij bij een inbraakpoging geen houvast biedt.

De vervanging van oude sleutelgaten door moderne, zogenaamde veiligheids-sleutelgaten, geeft een esthetische waardevermindering en is in de meeste gevallen nutteloos.

Oude deuren kunnen een slot met verschillende grendelpunten hebben, dat de inbraakweerstand verhoogt. Dit soort slot moet bij voorkeur in opbouw gemonteerd worden, het is een zeer efficiënt systeem inzake veiligheid omdat het zowel een grendelpunt bovenaan heeft als een grendelpunt in de vloer.

Andere modellen van sloten met meerdere grendelpunten kunnen in de dikte van de deur ingebouwd worden.

Ze zijn minder zichtbaar, maar hebben het nadeel dat ze de weerstand van de deur verminderen wegens de inbouw, en er is een zwaarder installatiewerk voor nodig.