Welke verschillende soorten warmwaterproductiesystemen zijn er?

Toestellen gekoppeld aan het ruimteverwarmingssysteem

De systemen zonder opslag

Dit zijn combi doorstromers op gas, die zowel het water in het verwarmingscircuit als het sanitair water verwarmen.

Dit laatste wordt op aanvraag geproduceerd en bij voorkeur door middel van een kleine warmtewisselaar die in de ketel is ingebouwd.

Photo d'un producteur d'eau chaude sanitaire sans stockage — Combi gaswandketel met doorstroom,

Combi gaswandketel met doorstroom – principeschema

Ketel
Wamtewisselaar
Radiator

Voordelen	Nadelen
Dit is het zuinigste systeem om warm water te produceren!	Het warmwaterdebiet is beperkt (één douche per keer of twee douches tegelijk als ze uitgerust zijn met energiebesparende douchekoppen).
Er is maar één toestel nodig voor verwarming en warm water, waardoor de installatie- en onderhoudskosten lager uitvallen.	Het duurt enkele seconden voordat het water in de ketel op temperatuur is.
De temperatuur van het warme water hoeft niet gehandhaafd te worden, wat energie bespaart.	De ketel moet voldoende vermogen kunnen leveren om sanitair warm water bijna onmiddellijk te verwarmen (24 of 28 kW), wat niet erg compatibel is met laag vermogen ketels voor kleine appartementen.
De beschikbare hoeveelheid warm water is niet beperkt in de tijd.

De systemen met opslag

Meestal wordt het water opgeslagen in een apart vat (ook wel boiler genoemd) dat aangesloten is op de ketel of warmtepomp, maar er zijn ook systemen met warmwateropslag geïntegreerd in de ketel.

De ketel produceert rechtstreeks het in het vat opgeslagen sanitair warm water of verwarmt het water in een circuit (warmtewisselaar) dat door het vat loopt en dit verwarmt.

Een extra circulatiepomp wordt tussen de ketel en het vat geplaatst.

Gaswandketel aangesloten op een vat – principeschema

Ketel
Opslagvat
Radiator

Voordelen	Nadelen
Meerdere gelijktijdige afnamepunten mogelijk.	Een hoeveelheid water wordt voortdurend op hoge temperatuur gehouden, wat energie kost.
Het water in het vat is warm en beschikbaar.	Wanneer het warme water van een vat met een warmtewisselaar op is, moet u enkele tientallen minuten wachten voordat u weer warm water hebt.
	Een vat neemt veel ruimte in beslag.
	De circulatiepomp tussen het vat en de ketel verbruikt elektriciteit. Zorg ervoor dat deze goed geregeld is, en niet onnodig werkt.

Advies

Zorg ervoor dat het vat goed geïsoleerd is en voeg indien nodig isolatie toe aan het bestaande vat.
Als u een nieuw vat installeert, kies dan een model met een goed ecolabel.
Maak het vat niet te groot: 100 tot 150 liter voor een gezin van 4 is voldoende!
Houd het water niet op een hoge temperatuur als u geen warm water nodig hebt, of als u langere tijd weg bent (vakantie).

Legionellose (betreft alle opslagsystemen)

Legionellose is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie die zich ontwikkelt in water tussen 25 en 47°C. Daarom wordt het water in de vaten verwarmd tot minimaal 55°C. Als u een programma hebt dat de temperatuur van het water in het vat verlaagt om energie te besparen, moet u ook een wekelijkse oververhitting (tot 70 of 80°C) van het sanitair warm water programmeren om eventuele bacteriën te elimineren.

Toestellen die onafhankelijk zijn van het verwarmingssysteem

In dat geval heeft de woning minstens twee onafhankelijke systemen: één voor verwarming, de andere voor de productie van sanitair warm water. De investering en de onderhoudskosten zullen hoger zijn, maar het wordt dan wel mogelijk om de warmwaterproducent zo dicht mogelijk bij het afnamepunt te plaatsen en te besparen op gekoeld warm water1 dat verloren gaat in de leiding tussen de producent en het afnamepunt.

De onafhankelijke systemen zonder opslag

De gasdoorstromer

Warm water wordt op aanvraag geproduceerd, zonder opslag.

De recente modellen zijn meestal gesloten: ze halen lucht rechtstreeks van buiten, en de rookgassen worden afgevoerd via een gesloten uitlaat die verticaal of horizontaal kan zijn.

Bij het installeren of het vervangen van een doorstroomverwarmer, mag alleen dit type apparaat worden geïnstalleerd.

Voordelen	Nadelen
Dit is de zuinigste methode voor decentrale warmwaterproductie.	Het warmwaterdebiet van standaardapparaten is beperkt (1 douche of maximaal 2 gelijktijdige douches als deze zijn uitgerust met energiebesparende douchekoppen).
Het warme water hoeft niet op temperatuur gehouden te worden, wat energie bespaart.	U moet een paar seconden wachten tot het water op temperatuur is.
De beschikbare hoeveelheid warm water is niet beperkt in de tijd.	Bij oude, niet gesloten toestellen bestaat het risico op CO-vergiftiging bij een defect beveiligingssysteem of een gebrek aan verbrandingslucht.
Het toestel kan dicht bij de afnamepunten geplaatst worden.	Net als gasketels moeten deze toestellen om de 2 jaar een periodieke keuring ondergaan.

Aandachtspunten

Oudere modellen zijn aangesloten op een schoorsteen. Ze zijn niet gesloten: de verbrandingslucht wordt uit de kamer gehaald waar het apparaat staat, dus het is essentieel om een permanente toevoer van verse lucht te hebben (eventueel in een aangrenzende kamer als er een doorvoerrooster tussen deze kamers is geïnstalleerd) en een schoorsteen.
Het is verboden om een open model in een badkamer te installeren. Reeds geïnstalleerde toestellen kunnen behouden blijven als de ventilatieregels nageleefd worden. Zo is er geen risico op CO-vergiftiging!

De elektrische doorstromer

Dit is een klein toestel met een krachtige weerstand dat onmiddellijk warm water produceert.

Voordelen	Nadelen
Het toestel neemt zeer weinig ruimte in beslag.	Het geproduceerde warme water is duur: elektriciteit kost 2 tot 3 keer meer dan gas of stookolie.
Het toestel is eenvoudig te installeren.	Er is voldoende elektrisch vermogen nodig.
De warmwatertemperatuur hoeft niet gehandhaafd te worden, wat energie bespaart.	De toevoer van warm water is zeer beperkt (maximaal 1 enkele douche).
Er is geen luchtinlaat of rookgasafvoer nodig.	U moet enkele seconden wachten tot het water op temperatuur is.

Advies

Zorg ervoor dat u uw elektrische doorstromer laat installeren door een vakman overeenkomstig de geldende elektrische normen.

De onafhankelijke systemen met opslag

De elektrische boiler

De capaciteit varieert van 10 tot 15 liter voor een eenvoudige keuken, tot enkele honderden liters. Het water wordt door een elektrische weerstand verwarmd.

Voordelen	Nadelen
De installatie is eenvoudig en goedkoop.	Er wordt constant een hoeveelheid water op hoge temperatuur gehandhaafd, dit is de duurste manier om warm water te produceren. Absoluut te vermijden voor grote behoeften aan sanitair warm water!
Kan makkelijk dicht bij het afnamepunt geplaatst worden (geen luchtinlaat of rookgasafvoer nodig).	Wanneer het warme water in een boiler met grote capaciteit opraakt, moet u enkele uren wachten voordat u weer warm water krijgt.
Het installeren van een kleine waterverwarmer onder de gootsteen in de keuken kan soms voorkomen dat er lange leidingen nodig zijn vanaf het hoofdsysteem voor de warmwaterproductie.
Met bepaalde specifieke apparatuur (zoals de PV-heater) kunt u een deel van de elektriciteit verbruiken die door de fotovoltaïsche panelen wordt geproduceerd en die anders naar het net zou zijn teruggestuurd.

Elektrische boiler van 15 liter voor onder de gootsteen

Advies

Als u een dergelijk systeem moet installeren, moet het worden uitgerust met een timer om de gebruiksuren tot een strikt minimum te beperken, en mogelijk te profiteren van lagere elektriciteitskosten via een tweevoudig uurtarief.
De kleine boiler onder de gootsteen moet vóór gebruik worden ingeschakeld en na gebruik worden uitgeschakeld.
Zorg ervoor dat het vat goed geïsoleerd is en voeg indien nodig isolatie toe aan het bestaande vat.
Als u een nieuw vat installeert, kies dan een model met een goed ecolabel.
Maak het vat niet te groot: 100 tot 150 liter voor een gezin van 4 is voldoende!
Houd het water niet op een hoge temperatuur als u geen warm water nodig hebt, of als u langere tijd weg bent (vakantie).

De gasboiler

Deze heeft dezelfde voor- en nadelen wat betreft opslag als de elektrische boiler, behalve dat de kosten voor de warmwaterproductie veel lager zijn omdat gas goedkoper is dan elektriciteit.

De installatie is echter iets duurder.

De huidige modellen zijn gesloten (luchtinlaat rechtstreeks van buiten) en daarom zeer veilig (elk ander model moet vermeden worden).

De thermodynamische boiler

Dit is een “lucht/water”-warmtepomp die “gratis” energie uit de lucht haalt en overbrengt naar het sanitair water. Dit type apparaat werkt meestal op elektriciteit.

Voordelen	Nadelen
Dit is een goede oplossing om een elektrische boiler te vervangen, als u alleen elektriciteit hebt en andere oplossingen niet haalbaar zijn.	Niet erg efficiënt (seizoens- “COP2” minder dan 2,5).
Hiermee kan een deel van de elektriciteit worden verbruikt die door de fotovoltaïsche panelen wordt geproduceerd die anders teruggestuurd zou worden naar het net.	De kosten voor geproduceerd warm water zijn hoger dan bij een systeem op gas.
	Neemt veel ruimte in beslag (er is een zeer groot watervolume nodig).
	De initiële investering is hoog.
	Als de luchtinlaat (koudebron) van het apparaat zich binnenshuis bevindt, zal de temperatuur van de kamer waar het apparaat zich bevindt, sterk dalen. Absoluut te vermijden als de kamer niet geïsoleerd is van de rest van het huis.

De thermische zonneboiler

Thermische zonnepanelen (vlak of buisvormig) die op een dak worden geplaatst om sanitair warm water te verwarmen.

Schéma de production d'eau chaude sanitaire avec un ballon et et des panneaux solaires thermiques

Zonnecollectoren
Accumulatievat
Ketel

Voordelen	Nadelen
Het is hernieuwbare energie. De behoeften aan sanitair warm water voor een gezin van 4 personen kunnen tot 50% gedekt worden.	Neemt veel ruimte in: er is een zeer grote hoeveelheid water nodig om de dekking van de behoeften te verbeteren.
	De investering is hoog.
	Bij gebrek aan zon is het essentieel om een andere warmtebron te hebben: een elektrische weerstand, een tweede spiraal die op de verwarmingsketel wordt aangesloten als deze niet te ver weg is…
	De installatie besturen is lastig als u het rendement op peil wilt houden.

Beschikbare ruimte op het dak

Als de beschikbare ruimte op het dak beperkt is, wordt deze beter gebruikt voor fotovoltaïsche panelen, die rendabeler zijn dankzij de groenestroomcertificaten toegekend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Aandachtspunt: warmwaterlus

In de meeste appartementsgebouwen waar warm water centraal wordt geproduceerd, en soms in bepaalde grote eengezinswoningen, is er een warmwaterlus: een pomp laat het warme water rondgaan in een circuit waarop alle afnamepunten in het gebouw zijn aangesloten. Doordat meerdere, lange leidingen tussen de productieplaats van warm water en alle afnamepunten worden vermeden, wordt het comfort voor de gebruiker verhoogd (minder lang wachten op warm water) en wordt het verlies van koud water beperkt.

Het grootste nadeel van de warmwaterlus ligt echter in het verbruik van elektrische energie die nodig is voor de werking van de circulatiepomp en de warmteverliezen als gevolg van het op temperatuur houden van het warme water dat in de lus circuleert.

Om deze nadelen te verminderen, moet er een circulatiepomp met variabele frequentie worden gebruikt die minder elektriciteit verbruikt, en moeten de leidingen waaruit de lus bestaat worden geïsoleerd, inclusief de leidingen in het verwarmde volume van het gebouw, vooral om onnodige verliezen buiten de verwarmingsperioden te voorkomen.

Afhankelijk van het gebruik en de bezetting van een gebouw, is het soms mogelijk om de werking van de lus te temporiseren (stilstand of vertraging tijdens de nacht, of alleen ‘s ochtends en ‘s avonds). Een drukknopsysteem om de lus op aanvraag te bedienen kan ook worden overwogen in een eengezinswoning. Als er een lus is in een eengezinswoning wordt de pomp uitgezet in het geval van langdurige leegstand.