Er moet ten minste één producent van hernieuwbare energie (elektriciteit) zijn die zijn niet-verbruikte overtollige elektriciteit deelt;
er moeten een of meer verbruikers van deze hernieuwbare energie (elektriciteit) zijn;
het is verplicht en essentieel om voor elke deelnemer (producent en consument) een slimme meter te installeren, zodat er gedeeld kan worden. De meter leest elke 15 minuten de meterstanden van alle deelnemers af, waardoor men weet hoeveel elektriciteit er elk kwartier in het netwerk wordt geïnjecteerd en hoeveel er tegelijk wordt verbruikt. Hierdoor kunnen de berekeningen voor de verbruiksverdeling tussen de verschillende “consumenten” worden toegepast.
Als lid van energiedelen/van een energiegemeenschap krijgt u twee verschillende facturen:
een factuur voor uw elektriciteitsverbruik uit het net via uw energieleverancier;
een factuur voor het elektriciteitsverbruik van het energiedelen via de lokale prosument.
Welke manieren van energiedelen zijn er in Brussel?
Er zijn momenteel drie soorten van energiedelen:
via peer-to-peer: dit wil zeggen van persoon tot persoon, bijvoorbeeld tussen twee buren of twee familieleden;
binnen eenzelfde gebouw: bijvoorbeeld in een mede-eigendom waar de productie wordt gedeeld door sommige of alle appartementen;
via een energiegemeenschap: in dit geval willen een of meer lokale producenten, die een vzw, een coöperatie, een handelszaak of openbare gebouwen kunnen zijn, hun energie op buurtniveau delen met bewoners of handelaars.
Met wie moet u contact opnemen om energiedelen op te starten in Brussel?
Energie Commune (ASBL) werd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aangeduid en aangesteld als Facilitator Energiegemeenschappen/Energiedelen. Als u geïnteresseerd bent in een opleiding of deelname aan energiedelen/energiegemeenschap, neem dan contact met hen op via de contactformulieren die beschikbaar zijn via deze twee links: leefmilieu.brussels (link 1) en leefmilieu.brussels (link 2)
Sibelga, de distributienetbeheerder voor elektriciteit/aardgas, plaatst gratis de slimme meters (A+/A-) bij de deelnemers. Voor meer informatie over energiegemeenschappen/energiedelen, raadpleeg hun website: sibelga.be
Brugel, de regulator voor de gas- en elektriciteitsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, moet het project goedkeuren in geval van een Energiegemeenschap. Voor meer informatie over energiegemeenschappen/energiedelen, raadpleeg hun website: energysharing.brugel.brussels
Door deze overtollige elektriciteit te delen, wil de prosument mensen die niet de mogelijkheid hebben om tegen een aantrekkelijke prijs fotovoltaïsche zonnepanelen (PV) op hun dak te installeren, van zonnestroom laten profiteren.
Het doel is echter om een win-win situatie te bereiken voor zowel de producent als de consument(en). Dit overschot kan namelijk worden doorverkocht tegen een hoger tarief dan de leveranciers bieden (terugkoop overschot). Over de prijs van het energiedeel wordt onderhandeld tussen de verschillende deelnemers aan het delen en deze kan zelfs nul zijn, maar over de netwerkkosten wordt niet onderhandeld en deze hangen af van de plaats van de consumenten ten opzichte van de producent (hoe verder de consument van de producent verwijderd is, hoe hoger de netwerkkosten zullen zijn).
Hoe bereken je het rendement op je investering in een conventionele fotovoltaïsche installatie?
Benaderende berekening van de terugverdientijd voor een klassieke fotovoltaïsche installatie op een plat of hellend dak, geïnstalleerd door een Brussels gezin:
Dak in goede staat en geïsoleerd
Elektriciteitsverbruik van het gezin: 3.000 kWh/jaar
Zijn Plug&Play fotovoltaïsche installaties de moeite waard?
Sinds 17 april 2025 is het voortaan mogelijk om fotovoltaïsche Plug&Play installaties te plaatsen: Zonnepaneel en/of batterij. Een Plug&Play installatie wordt rechtstreeks op een stopcontact aangesloten. Deze systemen zijn zeer eenvoudig te installeren, en vergen geen tussenkomst van een professional.
Alvorens te investeren in deze systemen raden we u aan om een aantal zaken te controleren:
Voldoet mijn elektrische installatie aan de voorschriften?
Is het materiaal goedgekeurd voor België? Controleer voorschrift C10/11 op Synergrid
Moet ik een stedenbouwkundige vergunning aanvragen? Neem contact op met de dienst Stedenbouw van uw gemeente
Moet ik het akkoord van de mede-eigendom vragen? Controleer dit in de basisakte of het reglement van interne orde van de mede-eigendom.
Kan ik mijn installatie voldoende stevig plaatsen en de risico’s van vallen vermijden?
Is de locatie die ik heb gekozen geschikt en zonder schaduw voor mijn zonnecollectoren?
De kosten zijn beperkt omdat ook de productie beperkt zal zijn. Houd er wel rekening mee dat u voor dit type installatie geen groenestroomcertificaten kunt ontvangen.
Melden op Sibelga
Na de installatie moet u uw systeem verplicht melden op de website van Sibelga:
Is het de moeite waard om batterijen te koppelen aan een fotovoltaïsche zonnepaneleninstallatie?
Een batterij is een systeem waarmee elektriciteit die door fotovoltaïsche zonnepanelen wordt opgewekt en niet onmiddellijk wordt gebruikt, kan worden opgeslagen voor later gebruik. De opgewekte elektriciteit kan dan worden gebruikt tijdens periodes zonder zon, zoals op bewolkte dagen, ’s avonds of ’s nachts.
Dankzij elektriciteitsopslag kunnen prosumenten hun aandeel in zelfverbruik en dus zelfvoorziening vergroten. Als we een installatie van PV-zonnepanelen zonder batterij vergelijken met een installatie van PV- zonnepanelen met batterij, kan het aandeel zelfvoorziening stijgen van ± 30-35% zonder batterij tot 60-70% met batterij.
De prijs van thuisbatterijen is nog steeds hoog, variërend van € 1.500 tot € 8.000 voor modellen van 3 tot 15 kWh. Deze prijs is uiteraard afhankelijk van het merk, het type batterij en de opslagcapaciteit ervan.
De rentabiliteit van de investering in een thuisbatterij hangt af van de aankoopprijs, de opslagcapaciteit, de levensduur, het rendement en het aandeel van het zelfverbruik van het gezin. Onder standaardomstandigheden in 2025 is een batterij rendabel in 8-10 jaar, wat ongeveer gelijk is aan de levensduur ervan.
Houd er rekening mee dat een investering in een thuisbatterij die is gekoppeld aan een installatie van PV-zonnepanelen u niet onafhankelijk maakt van het elektriciteitsnet. Een batterij is weliswaar doeltreffend om de overdag geproduceerde elektriciteit op te slaan en ’s nachts te gebruiken, maar biedt geen mogelijkheid voor opslag in het tussenseizoen. De zonne-energieproductie tijdens de donkerste maanden volstaat doorgaans niet om overdag in de behoeften van een gezin te voorzien, waardoor de opslagmogelijkheden voor ’s nachts minimaal en ontoereikend zijn.
De aandachtspunten voordat u een batterij aanschaft:
De prijs blijft hoog en er is geen financiële steun bij de aankoop
De verliezen zijn hoog (+/- 25%), waardoor het verwachte rendement daalt
De opslagcapaciteit is beperkt in hoeveelheid en in tijd
Er zijn veel ecologische gevolgen (zeldzame materialen, transport, recycling)
Conclusie
Batterijen genieten van een niet erg rationele populariteit. De terugverdientijd is relatief lang, ongeveer gelijk aan de levensduur van de batterij. Een batterij slaat elektriciteit op maar produceert er geen, waardoor de milieueffecten relatief groot zijn.
Welke financiële stimulansen zijn er om de installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen te stimuleren?
De groenestroomcertificaten (GSC)
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er al enkele jaren geen premie meer voor de installatie van fotovoltaïsche (PV) zonnepanelen, maar het systeem voor de toekenning van groenestroomcertificaten (GSC) blijft van kracht.
Het systeem voor het toekennen van GSC is gebaseerd op de elektriciteitsproductie van de PV-installatie en geeft een terugverdientijd van ongeveer 7 jaar.
De productie van groene stroom uit PV-zonnepanelen geeft recht op groenestroomcertificaten voor een periode van 10 jaar. Deze worden toegekend door Brugel, de Brusselse regulerende instantie voor de gas- en elektriciteitsmarkt, op basis van de meterstanden van het groenestroomcertificaat. De GSC kunnen worden doorverkocht aan een elektriciteitsleverancier tegen de marktprijs die schommelt volgens vraag en aanbod, of aan Elia tegen de gegarandeerde prijs van € 65/GSC. Elia is de beheerder van het hoogspanningsnet in België.
Toekenningspercentage van GSC (januari 2025)
P ≤ 5 kWc: 2,055 GSC/MWh P 5-36 kWc: 1,953 GSC/MWh
Zodra uw installatie door BRUGEL gecertificeerd is, blijft het toekenningspercentage gedurende 10 jaar vast vanaf de datum van de AREI-keuring;
Het toekenningspercentage van de GSC evolueert in de tijd. Het kan in Brussel in de komende jaren veranderen en zal van toepassing zijn op nieuwe installaties.
Meer info over het mechanisme van groenestroomcertificaten: www.brugel.brussels
Elektriciteitstarief voor de Brusselse prosumenten
In Brussel is het zuivere compensatieprincipe (terugdraaiende teller) sinds november 2021 afgeschaft. Alle Brusselse prosumenten moeten dus een bidirectionele meter hebben waarmee het verschil tussen de elektriciteit die uit het net wordt gehaald en de elektriciteit die op het net wordt geïnjecteerd, kan worden bepaald en gemeten. De Brusselse gezinnen moeten de volledige kostprijs van een kWh betalen wanneer die van het net wordt afgenomen. Met dit tariferingssysteem in het Brussels
Gewest wordt geen prosumententaks toegepast. Het voordeel voor de kleine elektriciteitsproducent is dat hij de elektriciteit die door de panelen wordt opgewekt onmiddellijk en gratis verbruikt en zo min mogelijk elektriciteit uit het net gebruikt om de kosten van de elektriciteitsrekening te minimaliseren.
Wanneer de zon schijnt en de PV-zonnepanelen elektriciteit produceren, is dat het ideale moment om energie te verbruiken. Deze elektriciteit is groen, hernieuwbaar en lokaal geproduceerd.
Doorverkoop van elektriciteit
Sinds het einde van de compensatie zijn de energieleveranciers verplicht om het elektriciteitsoverschot dat op het net wordt geïnjecteerd, terug te kopen zonder daar nettarieven en taksen op toe te passen. Deze prijs varieert afhankelijk van de marktontwikkelingen en de strategie van de leveranciers.
De gezinnen zullen niet onderworpen zijn aan de btw- verplichtingen om hun productieoverschot te verkopen indien zij niet btw-plichtig zijn en indien de installaties een vermogen hebben van minder dan of gelijk aan 10 kW.
Voor de producenten wordt de doorverkochte elektriciteit over het algemeen verrekend op de energierekening.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met uw energieleverancier of zijn website raadplegen.
Om optimaal te kunnen profiteren van uw zonne-energieproductie, is het aangewezen om uw zelfverbruik te stimuleren. Daarom wordt aanbevolen huishoudelijke apparaten overdag te gebruiken en ze op een later tijdstip in te schakelen om de behoeften over de hele periode met zonlicht te spreiden. Ook kan het zinvol zijn om een timer te plaatsen op apparaten voor warmwaterproductie, zoals een elektrische boiler in de badkamer, of onder de gootsteen, zodat het water overdag wordt verwarmd in plaats van de klok rond.
Om de rekening nog verder te verlagen, moet u ervoor zorgen dat u ’s avonds en ’s nachts minder verbruikt.
Hoe realiseert u uw PV-zonnepanelenproject in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?
Dit zijn de stappen voor het installeren van PV-panelen in het Brussels Gewest.
Vóór de plaatsing
Informeer bij de gemeente of er een stedenbouwkundige vergunning nodig is. In het algemeen is er geen vergunning nodig als de panelen niet zichtbaar zijn vanaf de straat. Als ze zichtbaar zijn, moeten ze parallel zijn met het dakvlak zonder over te hangen en mogen ze maximaal 30 cm uitspringen.
Vraag offertes bij de installateurs met een studie van schaduwwerking en een haalbaarheidsstudie.
Na de plaatsing
Contacteer Sibelga om een slimme bidirectionele meter te plaatsen. Sinds 2020 zijn de teller en de installatie ervan volledig gratis voor nieuwe eigenaars van PV-panelen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Laat de overeenstemming van de elektrische installatie met het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) controleren door een erkend organisme.
Laat de installatie certificeren om in aanmerking te komen voor “Groenestroomcertificaten” (GSC). Voortaan wordt de certificering van uw installatie uitgevoerd door een Erkend Certificeringsorgaan (ECO) van uw keuze. Na indiening van uw dossier (formulier en bijlagen) per e-mail of per post, analyseert het ECO dit en organiseert het een certificeringsbezoek (alleen voor installaties van meer dan 10 kWp). Zodra het dossier volledig is en/of het bezoek geen onregelmatigheden aan het licht brengt, stuurt het ECO een conformiteitsattest dat de certificering bevestigt en afsluit.
Bij de afsluiting stuurt het ECO een kopie van uw dossier naar Brugel, die u een activeringsmail stuurt met toegang tot hun Extranet, een platform voor het beheer van uw groenestroomcertificaten (toekenning en verkoop van uw GSC). Brugel stuurt vervolgens een kopie van uw dossier naar Sibelga, die u een activeringsmail stuurt naar hun Greenmeter-platform waarmee u uw installatie kunt beheren (overdracht van uw productiemeterstanden, raadpleging van de historiek van uw productie).
Sinds het einde van de compensatie in november 2021 is het mogelijk om de terug geïnjecteerde elektriciteit te verkopen door met uw energieleverancier een terugkoopovereenkomst voor het niet-verbruikte overschot af te sluiten. U kunt met een elektriciteitsleverancier onderhandelen over een terugkoopovereenkomst voor de groene stroom die u in het net injecteert. Energie Commune kan u hierbij helpen.
De eigenaar die fotovoltaïsche panelen op zijn eigendom installeert, is verplicht deze werkzaamheden binnen 30 dagen spontaan aan te geven bij de Administratie van het kadaster (door middel van formulier 43B), op straffe van een boete. Deze aangifte zal niet noodzakelijk leiden tot een herschatting van het kadastraal inkomen, aangezien de werkzaamheden bedoeld zijn om energiebesparingen te realiseren. Meer info: Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, art. 473, §1 en Circulaire nr. 3/2010.
Met welke aandachtspunten moet u rekening houden voordat u PV-panelen installeert?
Oriëntatie
Een optimale bezonning is de eerste vereiste voor een hoge efficiëntie en rendabiliteit van de installatie. De meest ideale situatie in onze regionen is een oriëntatie pal zuid met een helling van 35° van de panelen t.o.v. de horizon (100% zonne-energie opgevangen, met een productie van 1000 kWh/jaar/kWp). De meeste installaties zullen echter afwijken van deze ideale situatie.
Wanneer het hellend dak oostwest georiënteerd is (minder gunstig), kan het interessant zijn om de panelen op de twee dakvlakken te plaatsen om de hele dag door te kunnen produceren. Deze oriëntatie bevordert het door de productiepiek (‘s morgens en aan het einde van de dag) af te stemmen op de consumptiepiek. Vanaf 2021 en het einde van het “compensatieprincipe” zal zelfverbruik een belangrijke rol gaan spelen in de rentabiliteit van fotovoltaïsche installaties.
Schaduw zorgt voor een sterke vermindering van de opbrengst van zonnepanelen. Een studie van schaduwwerking is aanbevolen. Zorg ervoor dat er weinig op de panelen valt, vooral door schoorstenen en bomen, of dat deze beperkt blijft tot een korte periode in het jaar.
Wanneer schaduw een probleem vormt, kan de plaatsing van een voor een oplossing bieden. Op deze manier wordt de negatieve invloed van schaduw op de totale opbrengst beperkt. De installatie van deze voorzieningen brengt extra kosten met zich mee.
Temperatuur
Een verhoging van de temperatuur van de panelen is nefast voor hun opbrengst. Om ze te laten afkoelen is een plaatsing met luchtcirculatie onder de panelen (dus overlappend) beter dan geïntegreerd in het dak.
Waterdichtheid en staat van het dak
Alvorens zonnepanelen op een dak te plaatsen, is het van belang na te gaan of dit in goede staat is en goed geïsoleerd is. Panelen verwijderen om de dakbedekking te herstellen is zeer duur! De installateur moet bij de plaatsing van de panelen de blijvende waterdichtheid van het dak kunnen garanderen.
Veiligheid en risico’s
Een installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen houdt heel weinig risico’s in. Er moet wel op worden gelet dat het dak het gewicht van de installaties aan kan.
Panelen die op een plat dak worden geplaatst, worden in het algemeen op hun plaats gehouden door middel van ballast om zo doorboringen door de waterdichting te vermijden. Er moet worden nagegaan of de panelen goed bestand zijn tegen de windkrachten. Best wordt er voldoende afstand gehouden tussen de rand van het dak en de panelen.
Omdat de installatie van invloed is op het elektriciteitsnet, moet ze voldoen aan het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installatie) en goedgekeurd zijn door een controleorganisme.
Fotovoltaïsche zonnepanelen op een plat dak die op hun plaats worden gehouden door ballast
Fotovoltaïsche zonnepanelen op een plat dak beschermd tegen de wind
Levensduur
De panelen kunnen gemakkelijk 25-30 jaar meegaan. Er is hooguit een lichte afname van het rendement met toenemende leeftijd (ongeveer 1% per jaar als ze goed gereinigd worden). De heeft een kortere levensduur en zal gemiddeld na 15 jaar vervangen moeten worden.
Onderhoud
De eigenaar van een fotovoltaïsche installatie moet zelf de goede werking nagaan door de elektriciteitsproductie regelmatig te controleren. Buiten een vervanging van de omvormer, vraagt een dergelijke installatie geen specifiek onderhoud, behalve eventueel de reiniging van de panelen.
Om dit te doen is het belangrijk om de panelen gemakkelijk toegankelijk te maken. De periodiciteit van zo’n reiniging hangt af van de hellingsgraad van de panelen, en ook van omgevingsfactoren als stof, pollen, dode bladeren… Best voert men al van kort na de installatie een regelmatige controle uit om de vervuiling van de panelen te beoordelen en een periodiciteit voor de reiniging te bepalen. Sommige fabrikanten stellen “zelfreinigende” panelen voor om de reinigingslast te verminderen.
Zelfverbruik
Door het te maximaliseren kan men het financiële rendement van de installatie verhogen. In de eerste plaats betekent dit een vermindering van het verbruik!
Dit kan gerealiseerd worden door huishoudtoestellen (vaatwasser, wasmachine, droogkast…) overdag te laten draaien tijdens de productiepieken van zonne-energie. Het is ook mogelijk overdag een voorraad warm water te maken met een elektrische boiler of een thermodynamische boiler (warmtepomp). Indien toepasbaar kan een warmtepomp eventueel de woning verwarmen. Ook kunnen batterijen geplaatst worden, maar deze zijn op dit moment nog heel duur en laten enkel toe om elektriciteit voor een paar dagen op te slaan (geen mogelijkheid om de productie van één maand op te slaan, bijvoorbeeld gedurende de zomervakantie).
Er bestaan intelligente systemen die het zelfverbruik optimaliseren door het automatisch detecteren van toestellen (huishoudtoestellen, warmwaterboiler, thermodynamische boiler en batterij) die op een bepaald tijdstip zijn geprogrammeerd.
Wat zijn de algemene principes van fotovoltaïsche panelen?
Werking
De zonnestralen geven hun energie door aan fotovoltaïsche panelen (PV) en creëren daarbinnen een elektrische spanning. Deze spanning zorgt voor een die door een wordt omgezet in . Deze wisselstroom kan gebruikt worden voor de voeding van elektrische apparaten of van het openbare net.
Seizoensrendement
Het jaarrendement van een klassieke fotovoltaïsche installatie varieert tussen 12 en 16%, wat overeenkomt met een productie van 120 tot 160 kWh elektriciteit per jaar en per m2 paneel.
Maximaal vermogen
In optimale omstandigheden (volle zon en een buitentemperatuur van 25°C) produceren de panelen hun maximaal elektrisch vermogen. Dit vermogen, uitgedrukt in kilowattpiek (kWp), vormt de basis voor de dimensionering van de installatie. In onze regionen produceert een installatie van 1 kWp iets minder dan 1000 kWh per jaar (950 kWh volgens PVGIS).
Een gemiddeld Brussels gezin, dat in de week ’s avonds thuis is en in het weekend overdag, kan ervan uitgaan dat het ongeveer 30% van zijn PV-productie . De rest van zijn verbruik wordt afgenomen van het net.
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken we technologieën zoals cookies om apparaatinformatie op te slaan en/of te openen. Door toestemming te geven voor deze technologieën kunnen we gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als u geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een negatieve invloed hebben op bepaalde kenmerken en functies.
Functioneel
Altijd actief
Opslag of technische toegang is strikt noodzakelijk met het oog op het legitieme belang om het gebruik van een specifieke dienst mogelijk te maken die uitdrukkelijk is aangevraagd door de abonnee of internetgebruiker, of met als enig doel de overdracht van communicatie via een elektronisch-communicatienetwerk uit te voeren.
Voorkeuren
De opslag of technische toegang is noodzakelijk voor het legitieme belang van het opslaan van voorkeuren die niet worden gevraagd door de abonnee of persoon die de dienst gebruikt.
Statistieken
Technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.Opslag of technische toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Bij gebrek aan een dagvaarding, vrijwillige naleving door uw internetprovider of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die voor dit enige doel is opgeslagen of opgehaald, doorgaans niet worden gebruikt om u te identificeren.
Marketing
Opslag of technische toegang is nodig om internetgebruikersprofielen aan te maken om advertenties te verzenden, of om de internetgebruiker op een website of op meerdere websites met vergelijkbare marketingdoeleinden te volgen.
Onze publicaties 
