Fotovoltaïsche zonnepanelen installeren: nuttige informatie

Wat zijn de algemene principes van fotovoltaïsche panelen?

Werking

De zonnestralen geven hun energie door aan fotovoltaïsche panelen (PV) en creëren daarbinnen een elektrische spanning. Deze spanning zorgt voor een gelijkstroom die door een omvormer wordt omgezet in wisselstroom. Deze wisselstroom kan gebruikt worden voor de voeding van elektrische apparaten of van het openbare net.

Seizoensrendement

Het jaarrendement van een klassieke fotovoltaïsche installatie varieert tussen 12 en 16%, wat overeenkomt met een productie van 120 tot 160 kWh elektriciteit per jaar en per m2 paneel.

Maximaal vermogen

In optimale omstandigheden (volle zon en een buitentemperatuur van 25°C) produceren de panelen hun maximaal elektrisch vermogen. Dit vermogen, uitgedrukt in kilowattpiek (kWp), vormt de basis voor de dimensionering van de installatie. In onze regionen produceert een installatie van 1 kWp iets minder dan 1000 kWh per jaar (950 kWh volgens PVGIS).

Eigen productie

Een gemiddeld Brussels gezin, dat in de week ’s avonds thuis is en in het weekend overdag, kan ervan uitgaan dat het ongeveer 30% van zijn PV-productie zelf verbruikt. De rest van zijn verbruik wordt afgenomen van het net.

Met welke aandachtspunten moet u rekening houden voordat u PV-panelen installeert?

Oriëntatie

Een optimale bezonning is de eerste vereiste voor een hoge efficiëntie en rendabiliteit van de installatie. De meest ideale situatie in onze regionen is een oriëntatie pal zuid met een helling van 35° van de panelen t.o.v. de horizon (100% zonne-energie opgevangen, met een productie van 1000 kWh/jaar/kWp). De meeste installaties zullen echter afwijken van deze ideale situatie.

Wanneer het hellend dak oostwest georiënteerd is (minder gunstig), kan het interessant zijn om de panelen op de twee dakvlakken te plaatsen om de hele dag door te kunnen produceren. Deze oriëntatie bevordert het zelfverbruik door de productiepiek (‘s morgens en aan het einde van de dag) af te stemmen op de consumptiepiek. Vanaf 2021 en het einde van het “compensatieprincipe” zal zelfverbruik een belangrijke rol gaan spelen in de rentabiliteit van fotovoltaïsche installaties.

Schaduw

Schaduw zorgt voor een sterke vermindering van de opbrengst van zonnepanelen. Een studie van schaduwwerking is aanbevolen. Zorg ervoor dat er weinig schaduw op de panelen valt, vooral door schoorstenen en bomen, of dat deze beperkt blijft tot een korte periode in het jaar.

Wanneer schaduw een probleem vormt, kan de plaatsing van een power optimizer voor micro-omvormers een oplossing bieden. Op deze manier wordt de negatieve invloed van schaduw op de totale opbrengst beperkt. De installatie van deze voorzieningen brengt extra kosten met zich mee.

Temperatuur

Een verhoging van de temperatuur van de panelen is nefast voor hun opbrengst. Om ze te laten afkoelen is een plaatsing met luchtcirculatie onder de panelen (dus overlappend) beter dan geïntegreerd in het dak.

Waterdichtheid en staat van het dak

Alvorens zonnepanelen op een dak te plaatsen, is het van belang na te gaan of dit in goede staat is en goed geïsoleerd is. Panelen verwijderen om de dakbedekking te herstellen is zeer duur! De installateur moet bij de plaatsing van de panelen de blijvende waterdichtheid van het dak kunnen garanderen.

Veiligheid en risico’s

Een installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen houdt heel weinig risico’s in. Er moet wel op worden gelet dat het dak het gewicht van de installaties aan kan.

Panelen die op een plat dak worden geplaatst, worden in het algemeen op hun plaats gehouden door middel van ballast om zo doorboringen door de waterdichting te vermijden. Er moet worden nagegaan of de panelen goed bestand zijn tegen de windkrachten. Best wordt er voldoende afstand gehouden tussen de rand van het dak en de panelen.

Omdat de installatie van invloed is op het elektriciteitsnet, moet ze voldoen aan het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installatie) en goedgekeurd zijn door een controleorganisme.

Levensduur

De panelen kunnen gemakkelijk 25-30 jaar meegaan. Er is hooguit een lichte afname van het rendement met toenemende leeftijd (ongeveer 1% per jaar als ze goed gereinigd worden). De omvormer heeft een kortere levensduur en zal gemiddeld na 15 jaar vervangen moeten worden.

Onderhoud

De eigenaar van een fotovoltaïsche installatie moet zelf de goede werking nagaan door de elektriciteitsproductie regelmatig te controleren. Buiten een vervanging van de omvormer, vraagt een dergelijke installatie geen specifiek onderhoud, behalve eventueel de reiniging van de panelen.

Om dit te doen is het belangrijk om de panelen gemakkelijk toegankelijk te maken. De periodiciteit van zo’n reiniging hangt af van de hellingsgraad van de panelen, en ook van omgevingsfactoren als stof, pollen, dode bladeren… Best voert men al van kort na de installatie een regelmatige controle uit om de vervuiling van de panelen te beoordelen en een periodiciteit voor de reiniging te bepalen. Sommige fabrikanten stellen “zelfreinigende” panelen voor om de reinigingslast te verminderen.

Zelfverbruik

Door het zelfverbruik te maximaliseren kan men het financiële rendement van de installatie verhogen. In de eerste plaats betekent dit een vermindering van het verbruik!

Dit kan gerealiseerd worden door huishoudtoestellen (vaatwasser, wasmachine, droogkast…) overdag te laten draaien tijdens de productiepieken van zonne-energie. Het is ook mogelijk overdag een voorraad warm water te maken met een elektrische boiler of een thermodynamische boiler (warmtepomp). Indien toepasbaar kan een warmtepomp eventueel de woning verwarmen. Ook kunnen batterijen geplaatst worden, maar deze zijn op dit moment nog heel duur en laten enkel toe om elektriciteit voor een paar dagen op te slaan (geen mogelijkheid om de productie van één maand op te slaan, bijvoorbeeld gedurende de zomervakantie).

Er bestaan intelligente systemen die het zelfverbruik optimaliseren door het automatisch detecteren van toestellen (huishoudtoestellen, warmwaterboiler, thermodynamische boiler en batterij) die op een bepaald tijdstip zijn geprogrammeerd.

Hoe realiseert u uw PV-zonnepanelenproject in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?

Dit zijn de stappen voor het installeren van PV-panelen in het Brussels Gewest.

Vóór de plaatsing

• Informeer bij de gemeente of er een stedenbouwkundige vergunning nodig is. In het algemeen is er geen vergunning nodig als de panelen niet zichtbaar zijn vanaf de straat. Als ze zichtbaar zijn, moeten ze parallel zijn met het dakvlak zonder over te hangen en mogen ze maximaal 30 cm uitspringen.
• Vraag offertes bij de installateurs met een studie van schaduwwerking en een haalbaarheidsstudie.

Na de plaatsing

• Contacteer Sibelga om een slimme bidirectionele meter te plaatsen. Sinds 2020 zijn de teller en de installatie ervan volledig gratis voor nieuwe eigenaars van PV-panelen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
• Laat de overeenstemming van de elektrische installatie met het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) controleren door een erkend organisme.
• Laat de installatie certificeren om in aanmerking te komen voor “Groenestroomcertificaten” (GSC). Voortaan wordt de certificering van uw installatie uitgevoerd door een Erkend Certificeringsorgaan (ECO) van uw keuze. Na indiening van uw dossier (formulier en bijlagen) per e-mail of per post, analyseert het ECO dit en organiseert het een certificeringsbezoek (alleen voor installaties van meer dan 10 kWp). Zodra het dossier volledig is en/of het bezoek geen onregelmatigheden aan het licht brengt, stuurt het ECO een conformiteitsattest dat de certificering bevestigt en afsluit.
• Bij de afsluiting stuurt het ECO een kopie van uw dossier naar Brugel, die u een activeringsmail stuurt met toegang tot hun Extranet, een platform voor het beheer van uw groenestroomcertificaten (toekenning en verkoop van uw GSC). Brugel stuurt vervolgens een kopie van uw dossier naar Sibelga, die u een activeringsmail stuurt naar hun Greenmeter-platform waarmee u uw installatie kunt beheren (overdracht van uw productiemeterstanden, raadpleging van de historiek van uw productie).
• Sinds het einde van de compensatie in november 2021 is het mogelijk om de terug geïnjecteerde elektriciteit te verkopen door met uw energieleverancier een terugkoopovereenkomst voor het niet-verbruikte overschot af te sluiten. U kunt met een elektriciteitsleverancier onderhandelen over een terugkoopovereenkomst voor de groene stroom die u in het net injecteert. Energie Commune kan u hierbij helpen.
• De eigenaar die fotovoltaïsche panelen op zijn eigendom installeert, is verplicht deze werkzaamheden binnen 30 dagen spontaan aan te geven bij de Administratie van het kadaster (door middel van formulier 43B), op straffe van een boete. Deze aangifte zal niet noodzakelijk leiden tot een herschatting van het kadastraal inkomen, aangezien de werkzaamheden bedoeld zijn om energiebesparingen te realiseren. Meer info: Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, art. 473, §1 en Circulaire nr. 3/2010.