De meest gestelde vragen

Er zijn 45 premies beschikbaar voor renovatie- en besparingswerkzaamheden. Ontdek een overzicht van alle beschikbare premies, kredieten en subsidies in onze Samenvatting van de Premies.

RENOLUTION-premies

Sinds 1 januari 2022 zijn de Energiepremies en de premies voor de renovatie van het woonmilieu en de verfraaiing van gevels samengevoegd tot één systeem: de RENOLUTION-premies.

Bekijk de RENOLUTION-premies

Het appartement

Als de verwarming collectief is maar de productie van sanitair warm water niet, dan wordt idealiter een gesloten gasdoorstromer geplaatst die de badkamer en de keuken bevoorraadt.
Voor individuele verwarming is een combiketel met doorstroom uitstekend geschikt.

1

2

3

4

5

De eengezinswoning met één badkamer (of twee badkamers, maar
zonder gelijktijdige afname) en ketel op de bovenverdieping

Met een ketel op de bovenverdieping zit u dicht bij de warmwaterpunten. Deze verwarmt het warme water.

Als de keuken te ver van de ketel verwijderd is, kunt u een kleine elektrische waterverwarmer onder de gootsteen installeren om te lange warmwaterleidingen te vermijden.

1

2

3

4

5

6

De eengezinswoning met de ketel in de kelder

Bij veelvuldige gelijktijdige afnames in de badkamer kunt u een boiler plaatsen die op een ketel aangesloten is.

Als de keuken te ver van de ketel verwijderd is, kunt u een kleine elektrische waterverwarmer onder de gootsteen installeren om te lange warmwaterleidingen te vermijden.

1

2

3

4

5

6

7

Het grote Brusselse huis met onafhankelijke warmwaterproductie

Als de ketel een heel eind verwijderd is van de belangrijkste afnamepunten, moet er een decentraal warmwaterproductiesysteem geïnstalleerd worden zodat er geen sanitaire lus nodig is.

Bij veelvuldige gelijktijdige afnames in de badkamer moet ofwel een gesloten gasboiler, ofwel een gesloten elektrische doorstromer zonder waakvlam met voldoende debiet (17l/min) geïnstalleerd worden, op voorwaarde dat er in de 2 badkamers spaardouchekoppen geplaatst worden.

Afhankelijk van de indeling van de woning wordt de gootsteen in de keuken bevoorraad door een kleine elektrische boiler onder de gootsteen, of door het decentrale hoofdsysteem voor de warmwaterproductie, of zelfs rechtstreeks door de ketel als deze een combiketel is.

1

2

3

4

5

6

7

8

In appartementsgebouwen wordt warm water vaak centraal geproduceerd voor het hele gebouw. De appartementen worden bediend door een sanitaire lus (zie vorige pagina). De productie van warm water is vaak gekoppeld aan het centrale verwarmingssysteem. Het warme water wordt soms onafhankelijk geproduceerd. Soms is een ketel alleen bedoeld om dit warme water te produceren.

Het klassieke systeem bestaat uit een ketel die aangesloten is op een platenwarmtewisselaar of een vat (soms beide), van waaruit de sanitaire lus vertrekt en toekomt. Merk op dat al deze elementen (sanitaire lus, primair circuit tussen de ketel en de platenwarmtewisselaar en/of vat, vat, platenwarmtewisselaar, circulatiepompen) goed geïsoleerd moeten zijn.

1

2

3

Een speciaal systeem, de “combilus”

Naast traditionele systemen voor warmwaterproductie, zien we de opkomst van andere systemen die specifiek zijn voor appartementsgebouwen, zoals de “combilus” (of enkele lus). Hierbij wordt één enkele primaire lus voor verwarming en warm water gebruikt, die onderstations bevoorraadt (één in elk appartement). Deze onderstations bevoorraden het verwarmingscircuit en produceren sanitair warm water voor het appartement.

1

2

3

4

5

Naast een verwarmingsketel kunnen grote appartementsblokken ook uitgerust worden met een warmtekrachtkoppeling die tegelijkertijd warmte en elektriciteit produceert. Door de groenestroomcertificaten die hiervoor worden toegekend, kan dit systeem erg aantrekkelijk zijn. U kunt ook kiezen voor een collectieve warmtepomp!

Toestellen gekoppeld aan het ruimteverwarmingssysteem

Combi gaswandketel met doorstroom – principeschema

1

2

3

Voordelen	Nadelen
Dit is het zuinigste systeem om warm water te produceren!	Het warmwaterdebiet is beperkt (één douche per keer of twee douches tegelijk als ze uitgerust zijn met energiebesparende douchekoppen).
Er is maar één toestel nodig voor verwarming en warm water, waardoor de installatie- en onderhoudskosten lager uitvallen.	Het duurt enkele seconden voordat het water in de ketel op temperatuur is.
De temperatuur van het warme water hoeft niet gehandhaafd te worden, wat energie bespaart.	De ketel moet voldoende vermogen kunnen leveren om sanitair warm water bijna onmiddellijk te verwarmen (24 of 28 kW), wat niet erg compatibel is met laag vermogen ketels voor kleine appartementen.
De beschikbare hoeveelheid warm water is niet beperkt in de tijd.

Gaswandketel aangesloten op een vat – principeschema

1

2

3

Voordelen	Nadelen
Meerdere gelijktijdige afnamepunten mogelijk.	Een hoeveelheid water wordt voortdurend op hoge temperatuur gehouden, wat energie kost.
Het water in het vat is warm en beschikbaar.	Wanneer het warme water van een vat met een warmtewisselaar op is, moet u enkele tientallen minuten wachten voordat u weer warm water hebt.
	Een vat neemt veel ruimte in beslag.
	De circulatiepomp tussen het vat en de ketel verbruikt elektriciteit. Zorg ervoor dat deze goed geregeld is, en niet onnodig werkt.

Advies

• Zorg ervoor dat het vat goed geïsoleerd is en voeg indien nodig isolatie toe aan het bestaande vat.
• Als u een nieuw vat installeert, kies dan een model met een goed ecolabel.
• Maak het vat niet te groot: 100 tot 150 liter voor een gezin van 4 is voldoende!
• Houd het water niet op een hoge temperatuur als u geen warm water nodig hebt, of als u langere tijd weg bent (vakantie).

Legionellose (betreft alle opslagsystemen)

Legionellose is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie die zich ontwikkelt in water tussen 25 en 47°C. Daarom wordt het water in de vaten verwarmd tot minimaal 55°C. Als u een programma hebt dat de temperatuur van het water in het vat verlaagt om energie te besparen, moet u ook een wekelijkse oververhitting (tot 70 of 80°C) van het sanitair warm water programmeren om eventuele bacteriën te elimineren.

Toestellen die onafhankelijk zijn van het verwarmingssysteem

In dat geval heeft de woning minstens twee onafhankelijke systemen: één voor verwarming, de andere voor de productie van sanitair warm water. De investering en de onderhoudskosten zullen hoger zijn, maar het wordt dan wel mogelijk om de warmwaterproducent zo dicht mogelijk bij het afnamepunt te plaatsen en te besparen op gekoeld warm water1 dat verloren gaat in de leiding tussen de producent en het afnamepunt.

De onafhankelijke systemen zonder opslag

Voordelen	Nadelen
Dit is de zuinigste methode voor decentrale warmwaterproductie.	Het warmwaterdebiet van standaardapparaten is beperkt (1 douche of maximaal 2 gelijktijdige douches als deze zijn uitgerust met energiebesparende douchekoppen).
Het warme water hoeft niet op temperatuur gehouden te worden, wat energie bespaart.	U moet een paar seconden wachten tot het water op temperatuur is.
De beschikbare hoeveelheid warm water is niet beperkt in de tijd.	Bij oude, niet gesloten toestellen bestaat het risico op CO-vergiftiging bij een defect beveiligingssysteem of een gebrek aan verbrandingslucht.
Het toestel kan dicht bij de afnamepunten geplaatst worden.	Net als gasketels moeten deze toestellen om de 2 jaar een periodieke keuring ondergaan.

Aandachtspunten

• Oudere modellen zijn aangesloten op een schoorsteen. Ze zijn niet gesloten: de verbrandingslucht wordt uit de kamer gehaald waar het apparaat staat, dus het is essentieel om een permanente toevoer van verse lucht te hebben (eventueel in een aangrenzende kamer als er een doorvoerrooster tussen deze kamers is geïnstalleerd) en een schoorsteen.
• Het is verboden om een open model in een badkamer te installeren. Reeds geïnstalleerde toestellen kunnen behouden blijven als de ventilatieregels nageleefd worden. Zo is er geen risico op CO-vergiftiging!

Voordelen	Nadelen
Het toestel neemt zeer weinig ruimte in beslag.	Het geproduceerde warme water is duur: elektriciteit kost 2 tot 3 keer meer dan gas of stookolie.
Het toestel is eenvoudig te installeren.	Er is voldoende elektrisch vermogen nodig.
De warmwatertemperatuur hoeft niet gehandhaafd te worden, wat energie bespaart.	De toevoer van warm water is zeer beperkt (maximaal 1 enkele douche).
Er is geen luchtinlaat of rookgasafvoer nodig.	U moet enkele seconden wachten tot het water op temperatuur is.

Advies

Zorg ervoor dat u uw elektrische doorstromer laat installeren door een vakman overeenkomstig de geldende elektrische normen.

De onafhankelijke systemen met opslag

De elektrische boiler

De capaciteit varieert van 10 tot 15 liter voor een eenvoudige keuken, tot enkele honderden liters. Het water wordt door een elektrische weerstand verwarmd.

Voordelen	Nadelen
De installatie is eenvoudig en goedkoop.	Er wordt constant een hoeveelheid water op hoge temperatuur gehandhaafd, dit is de duurste manier om warm water te produceren. Absoluut te vermijden voor grote behoeften aan sanitair warm water!
Kan makkelijk dicht bij het afnamepunt geplaatst worden (geen luchtinlaat of rookgasafvoer nodig).	Wanneer het warme water in een boiler met grote capaciteit opraakt, moet u enkele uren wachten voordat u weer warm water krijgt.
Het installeren van een kleine waterverwarmer onder de gootsteen in de keuken kan soms voorkomen dat er lange leidingen nodig zijn vanaf het hoofdsysteem voor de warmwaterproductie.
Met bepaalde specifieke apparatuur (zoals de PV-heater) kunt u een deel van de elektriciteit verbruiken die door de fotovoltaïsche panelen wordt geproduceerd en die anders naar het net zou zijn teruggestuurd.

Advies

• Als u een dergelijk systeem moet installeren, moet het worden uitgerust met een timer om de gebruiksuren tot een strikt minimum te beperken, en mogelijk te profiteren van lagere elektriciteitskosten via een tweevoudig uurtarief.
• De kleine boiler onder de gootsteen moet vóór gebruik worden ingeschakeld en na gebruik worden uitgeschakeld.
• Zorg ervoor dat het vat goed geïsoleerd is en voeg indien nodig isolatie toe aan het bestaande vat.
• Als u een nieuw vat installeert, kies dan een model met een goed ecolabel.
• Maak het vat niet te groot: 100 tot 150 liter voor een gezin van 4 is voldoende!
• Houd het water niet op een hoge temperatuur als u geen warm water nodig hebt, of als u langere tijd weg bent (vakantie).

De thermodynamische boiler

Dit is een “lucht/water”-warmtepomp die “gratis” energie uit de lucht haalt en overbrengt naar het sanitair water. Dit type apparaat werkt meestal op elektriciteit.

Voordelen	Nadelen
Dit is een goede oplossing om een elektrische boiler te vervangen, als u alleen elektriciteit hebt en andere oplossingen niet haalbaar zijn.	Niet erg efficiënt (seizoens- “COP2” minder dan 2,5).
Hiermee kan een deel van de elektriciteit worden verbruikt die door de fotovoltaïsche panelen wordt geproduceerd die anders teruggestuurd zou worden naar het net.	De kosten voor geproduceerd warm water zijn hoger dan bij een systeem op gas.
	Neemt veel ruimte in beslag (er is een zeer groot watervolume nodig).
	De initiële investering is hoog.
	Als de luchtinlaat (koudebron) van het apparaat zich binnenshuis bevindt, zal de temperatuur van de kamer waar het apparaat zich bevindt, sterk dalen. Absoluut te vermijden als de kamer niet geïsoleerd is van de rest van het huis.

De thermische zonneboiler

Thermische zonnepanelen (vlak of buisvormig) die op een dak worden geplaatst om sanitair warm water te verwarmen.

1

2

3

Voordelen	Nadelen
Het is hernieuwbare energie. De behoeften aan sanitair warm water voor een gezin van 4 personen kunnen tot 50% gedekt worden.	Neemt veel ruimte in: er is een zeer grote hoeveelheid water nodig om de dekking van de behoeften te verbeteren.
	De investering is hoog.
	Bij gebrek aan zon is het essentieel om een andere warmtebron te hebben: een elektrische weerstand, een tweede spiraal die op de verwarmingsketel wordt aangesloten als deze niet te ver weg is…
	De installatie besturen is lastig als u het rendement op peil wilt houden.

Beschikbare ruimte op het dak

Als de beschikbare ruimte op het dak beperkt is, wordt deze beter gebruikt voor fotovoltaïsche panelen, die rendabeler zijn dankzij de groenestroomcertificaten toegekend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Aandachtspunt: warmwaterlus

In de meeste appartementsgebouwen waar warm water centraal wordt geproduceerd, en soms in bepaalde grote eengezinswoningen, is er een warmwaterlus: een pomp laat het warme water rondgaan in een circuit waarop alle afnamepunten in het gebouw zijn aangesloten. Doordat meerdere, lange leidingen tussen de productieplaats van warm water en alle afnamepunten worden vermeden, wordt het comfort voor de gebruiker verhoogd (minder lang wachten op warm water) en wordt het verlies van koud water beperkt.

Het grootste nadeel van de warmwaterlus ligt echter in het verbruik van elektrische energie die nodig is voor de werking van de circulatiepomp en de warmteverliezen als gevolg van het op temperatuur houden van het warme water dat in de lus circuleert.

Om deze nadelen te verminderen, moet er een circulatiepomp met variabele frequentie worden gebruikt die minder elektriciteit verbruikt, en moeten de leidingen waaruit de lus bestaat worden geïsoleerd, inclusief de leidingen in het verwarmde volume van het gebouw, vooral om onnodige verliezen buiten de verwarmingsperioden te voorkomen.

Afhankelijk van het gebruik en de bezetting van een gebouw, is het soms mogelijk om de werking van de lus te temporiseren (stilstand of vertraging tijdens de nacht, of alleen ‘s ochtends en ‘s avonds). Een drukknopsysteem om de lus op aanvraag te bedienen kan ook worden overwogen in een eengezinswoning. Als er een lus is in een eengezinswoning wordt de pomp uitgezet in het geval van langdurige leegstand.

1

2

3

Wat zijn de behoeften?

Begin met uw behoeften aan sanitair warm water te bepalen:

Worden er in de woning regelmatig meerdere douches of baden tegelijk genomen?

• Als het antwoord nee is, kunt u het beste kiezen voor een systeem waarbij het warme water onmiddellijk wordt geproduceerd, op aanvraag, zonder te worden opgeslagen (dit systeem is het zuinigst en verbruikt het minste energie).
• Als het antwoord ja is, moet u kiezen voor een systeem met een relatief grote waterreserve om aan deze vraag te voldoen (tussen 100 en 200 liter, afhankelijk van de bezetting van de woning).

Hoeveel verbruikt een douche of bad?

De energie die nodig is om water van 15°C tot 40°C te verwarmen (douche- of badwatertemperatuur) is 32,5 kWh per m3 warm water. De totale kosten houden rekening met de prijs van het verbruikte water en de gebruikte energiedrager.

Verbruikstabel (Water en energie) – grootteorde

Douche van 10 minuten met spaardouchekop	60 liter op 40°C	1,8 kWh
Normale douche van 10 minuten	90 liter op 40°C	2,6 kWh
“Niagara” douche van 10 minuten	170 liter op 40°C	4,9 kWh
Klassiek Bad	170 liter op 40°C	4,9 kWh
Afwas	12 liter op 60°C	0,6 kWh

Welke energiedragers zijn er in de woning beschikbaar?

• Als de woning gas heeft, wordt de voorkeur gegeven aan deze energiedrager die minder vervuilend en goedkoper is dan de elektriciteit die van het net wordt afgenomen.
• Als er geen gas is en de verwarming op stookolie of pellets werkt, wordt het warme water voor de belangrijkste afnamepunten door de ketel geproduceerd, via een vat.
• Als elektriciteit de enige beschikbare energiedrager is, zal al het warme water met behulp van deze energiebron worden geproduceerd, ondanks kosten die 2 tot 3 keer hoger zijn. In dit geval kan de thermodynamische boiler (warmtepomp) interessant zijn. Zie thermodynamische boiler hieronder.

Is de afstand tussen twee afnamepunten of tussen afnamepunten en de stookruimte groot (meer dan 2 verdiepingen of meer dan 10 meter)?

• In dit geval kunt u overwegen om de productie van warm water te decentraliseren naar één of meer afnamepunten. De sanitair warmwaterproducent wordt dan zo dicht mogelijk bij het meest gebruikte afnamepunt geplaatst.
• Als de keuken ver weg ligt van de andere afnamepunten en de plaats waar hun warm water wordt geproduceerd, kan een kleine elektrische boiler van 10 liter onder de gootsteen worden geplaatst. Schakel deze na gebruik uit. Zie De onafhankelijke systemen zonder opslag hieronder.
• Als er meerdere (meer dan 4) afnamepunten zijn die vaak gebruikt worden en ver uit elkaar liggen, kan een sanitaire lus overwogen worden. Zie Aandachtspunt: warmwaterlus hieronder.
  

Het doel is om de afkoeling van het warme water in de leidingen tussen het gebruik te beperken.

De ketel moet ook vervangen worden

Overweeg in dit geval de mogelijkheid om een ketel te installeren die ook sanitair warm water produceert, om te voorkomen dat het aantal apparaten (en de daaraan verbonden kosten voor zowel aanschaf als onderhoud) toeneemt, uiteraard rekening houdend met de hierboven genoemde punten.

In het kort

De basisregels voor het kiezen van uw sanitair warmwatersysteem zijn:

1. Geef de voorkeur aan gas, dat nauwelijks vervuilt en veel goedkoper is dan elektriciteit die van het net wordt afgenomen.
2. Geef de voorkeur aan systemen voor onmiddellijke productie (zonder opslag), tenzij er veel gelijktijdig gebruik is (2 of meer douches tegelijk).
3. Plaats de warmwaterproducent zo dicht mogelijk bij de afnamepunten.
4. Vermijd een veelvoud van warmwaterproductie- en verwarmingstoestellen.
5. Vermijd de installatie van een sanitaire lus in een individuele woning.

Het is niet altijd mogelijk om al deze regels toe te passen. Er moet een compromis worden gevonden om tot de meest rationele oplossing te komen (voorbeelden).

1. Zorg voor een goede isolatie van uw woning om zoveel mogelijk te voorkomen dat de geproduceerde warmte ontsnapt. Bezoek onze pagina Thermische isolatie van brusselse huis;
2. Installeer een efficiënte technische uitrusting, en vergeet de ventilatie niet;
3. Investeer in hernieuwbare energie.

Voor meer informatie, raadpleeg onze infofiche De energieprestatie van uw woning verbeteren.

Informeer u tegelijk over welke dagelijkse handelingen en eenvoudige ingrepen u gemakkelijk kan doen om uw energierekening te verlagen.

Ontdek de 35 handelingen om energie te besparen van écoconso.

In combinatie met een juist afgesteld systeem, kunnen kleine rendabele investeringen het maximum uit de bestaande installatie halen.

Plaats een centrale regeling

Te veel oude installaties hebben er geen: de watertemperatuur in de ketel wordt constant op een hoge temperatuur gehouden. De ketel blijft werken, ook als de comforttemperatuur is bereikt. Deze situatie zorgt voor een zeer hoog energieverbruik.

Als uw verwarming geen centrale regeling heeft, als de regeling verouderd (niet-programmeerbaar) of buiten gebruik is, dan is de installatie van een programmeerbare thermostaat een must: dankzij de besparingen is de investering in minder dan 5 jaar afgeschreven.

Een programmeerbare weersafhankelijke regeling zorgt voor nog meer besparingen.

Het werk moet worden uitgevoerd met de hulp van een professioneel die ervoor zorgt dat de nieuwe regeling compatibel is met het bestaande systeem. Wanneer een weersafhankelijke regeling wordt geplaatst, controleert hij meer bepaald of de ketel op lage temperatuur (risico op corrosie) of op nuldebiet kan werke

Isoleer de leidingen in onverwarmde ruimtes: kelders, garage, stookruimte…

Eenvoudige afstellingen die niets kosten, zorgen voor een maximaal rendement van de installatie en een aanzienlijke vermindering van het energieverbruik.

Gebruik de kamerthermostaat correct

De kamerthermostaat maakt een centrale regeling van de installatie op basis van de omgevingstemperatuur mogelijk. Net als een schakelaar activeert hij het opstarten van de ketel (en vaak ook van de circulatiepomp): zolang de ingestelde temperatuur niet wordt bereikt in de ruimte waarin hij zich bevindt, werkt de ketel en kunnen alle ruimtes verwarmd worden. Zodra de ingestelde temperatuur is bereikt, stopt de ketel.

Door de juiste configuratie kan de omgevingstemperatuur worden aangepast aan de bezetting van de ruimtes en kan de verwarming intermitterend gebeuren.

Hier is een schema met het verwarmingsverbruik zonder onderbreking en met onderbreking.

1

2

3

4

5

6

© Architecture et Climat – Faculté d’architecture, d’ingénierie architecturale, d’urbanisme (LOCI) – Université catholique de Louvain (Belgique).

Gedurende de nacht of periodes waarin het gebouw niet in gebruik is (weekend, vakantie) wordt de binnentemperatuur verlaagd, wat resulteert in aanzienlijke energiebesparingen. Hoe lager de binnentemperatuur en hoe langer deze temperatuurdaling aanhoudt, hoe groter de energiebesparing door intermitterende werking.

Als u een niet-programmeerbare thermostaat heeft: laat de verwarming intermitterend werken door de ingestelde temperatuur ‘s nachts of bij afwezigheid manueel te verlagen.

Als u een thermostaat heeft die voor minstens één week en/of langere afwezigheidsperiodes kan geprogrammeerd worden: doe een volledige programmering en u bespaart tot 10% energie per jaar!

Wat zijn de juiste insteltemperaturen?

‘s Nachts wanneer u onder het dekbed ligt of overdag wanneer u weg bent, is een temperatuur van 16°C meer dan voldoende in uw woning.

Bij langdurige afwezigheid kunt u tot 12°C verlagen. Eén graad minder = 8 % energiebesparing, of zelfs meer als het huis slecht geïsoleerd is.

Stel de verwarmingscurve goed in

Als uw installatie met dit type regelaar is uitgerust:

• Zorg ervoor dat de verwarmingscurve correct is ingesteld: radiatoren mogen alleen bij zeer koud weer gloeiend heet zijn;
• Laat deze curve naargelang het comfort aanpassen. De aanpassingen en hun resultaten moeten ingesteld worden totdat de ideale curve bereikt is.

Ook als uw installatie geen thermostaat of weersafhankelijke regeling heeft, kunt u energie besparen door de watertemperatuur van uw ketel rechtstreeks via de aquastaat te verlagen. 

Vraag informatie bij uw verwarmingstechnicus over de minimale watertemperatuur die compatibel is met de juiste werking van uw ketel!

Gebruik de thermostatische kranen correct

Zolang de ingestelde temperatuur niet wordt bereikt, is de kraan 100% open. Als u de kraan op 5 zet, wordt het niet sneller warm. U loopt daarentegen het risico de ruimte onnodig te oververhitten. Boven de ingestelde temperatuur is de kraan volledig dicht. Als u de kraan op 1 zet, zal de temperatuur niet sneller dalen. U loopt daarentegen het riscico dat u het later koud krijgt.

Het gebruik van thermostaat en thermostatische kranen goed combineren

Met een vaste thermostaat in de woonkamer

• Om 20°C in deze ruimte en 18°C elders te hebben, zet u de thermostaat op 20°C, de thermostatische kranen op “5” in de woonkamer en tussen “2” en “3” elders.
• Om 20°C in een andere ruimte en 18°C elders te hebben, zet u de thermostaat op 28°C zodat de ketel blijft werken, de thermostatische kranen van de ruimte op “3” en alle andere op “2”.

Met een draagbare thermostaat

• Om 20°C in een bepaalde ruimte en 18°C elders te hebben, zet u de thermostaat (die in de ruimte wordt geplaatst) op 20°C, de thermostatische kranen van deze ruimte op “5”, alle andere op “2”.
• Vergeet niet om terug op de oorspronkelijke instellingen te zetten als u de ruimte verlaat!

Stel uw ketel goed af

Indien de ketel in de zomer sanitair warm water produceert, moet deze in “zomer” stand gezet worden. Anders moet hij uitgeschakeld worden!

Stel uw circulatiepomp goed af

Als de circulatiepomp meerdere instelbare snelheden heeft, kan manueel een snelheidsvermindering worden uitgevoerd, permanent of afhankelijk van het seizoen, om het stroomverbruik te verminderen. Deze aanpassing kost niets en is omkeerbaar: als het thermisch comfort afneemt, kan de oorspronkelijke situatie gemakkelijk worden hersteld.

Als de ketel in de zomer wordt uitgeschakeld, let er dan op dat ook de circulatiepomp wordt uitgeschakeld!

Onderhoud uw radiatoren

• Ontlucht één keer per jaar de radiatoren, zodat hun volledige oppervlak dat in aanraking komt met de lucht, kan verwarmen. Controleer na het ontluchten of de waterdruk van het systeem nog voldoende is.
• Maak de radiatoren vrij. Als u uw radiator bedekt of er meubels of gordijnen voor plaatst, vermindert u zijn verwarmingsoppervlak en beperkt u zijn efficiëntie.
• Stof uw radiatoren en convectoren regelmatig af. Stof houdt de warmte vast.

Dit zijn de stappen voor het installeren van PV-panelen in het Brussels Gewest.

Vóór de plaatsing

• Informeer bij de gemeente of er een stedenbouwkundige vergunning nodig is. In het algemeen is er geen vergunning nodig als de panelen niet zichtbaar zijn vanaf de straat. Als ze zichtbaar zijn, moeten ze parallel zijn met het dakvlak zonder over te hangen en mogen ze maximaal 30 cm uitspringen.
• Vraag offertes bij de installateurs met een studie van schaduwwerking en een haalbaarheidsstudie.

Na de plaatsing

• Contacteer Sibelga om een bidirectionele teller A+/A- te plaatsen. Sinds 2020 zijn de teller en de installatie ervan volledig gratis voor nieuwe eigenaars van PV-panelen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
• Laat de overeenstemming van de elektrische installatie met het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) controleren door een erkend organisme.
• Laat de installatie certificeren om in aanmerking te komen voor “Groenestroomcertificaten” (GSC). Voortaan wordt de certificering van uw installatie uitgevoerd door een Erkend Certificeringsorgaan (ECO) van uw keuze. Na indiening van uw dossier (formulier en bijlagen) per e-mail of per post, analyseert het ECO dit en organiseert het een certificeringsbezoek (alleen voor installaties van meer dan 10 kWp). Zodra het dossier volledig is en/of het bezoek geen onregelmatigheden aan het licht brengt, stuurt het ECO een conformiteitsattest dat de certificering bevestigt en afsluit.
• Bij de afsluiting stuurt het ECO een kopie van uw dossier naar Brugel, die u een activeringsmail stuurt met toegang tot hun Extranet, een platform voor het beheer van uw groenestroomcertificaten (toekenning en verkoop van uw GSC). Brugel stuurt vervolgens een kopie van uw dossier naar Sibelga, die u een activeringsmail stuurt naar hun Greenmeter-platform waarmee u uw installatie kunt beheren (overdracht van uw productiemeterstanden, raadpleging van de historiek van uw productie).
• Sinds het einde van de compensatie in november 2021 is het mogelijk om de terug geïnjecteerde elektriciteit te verkopen door met uw energieleverancier een terugkoopovereenkomst voor het niet-verbruikte overschot af te sluiten. U kunt met een elektriciteitsleverancier onderhandelen over een terugkoopovereenkomst voor de groene stroom die u in het net injecteert. Energie Commune kan u hierbij helpen.
• De eigenaar die fotovoltaïsche panelen op zijn eigendom installeert, is verplicht deze werkzaamheden binnen 30 dagen spontaan aan te geven bij de Administratie van het kadaster (door middel van formulier 43B), op straffe van een boete. Deze aangifte zal niet noodzakelijk leiden tot een herschatting van het kadastraal inkomen, aangezien de werkzaamheden bedoeld zijn om energiebesparingen te realiseren. Meer info: Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, art. 473, §1 en Circulaire nr. 3/2010.

Oriëntatie

Schaduw

Schaduw zorgt voor een sterke vermindering van de opbrengst van zonnepanelen. Een studie van schaduwwerking is aanbevolen. Zorg ervoor dat er weinig schaduw op de panelen valt, vooral door schoorstenen en bomen, of dat deze beperkt blijft tot een korte periode in het jaar.

Wanneer schaduw een probleem vormt, kan de plaatsing van een power optimizer voor micro-omvormers een oplossing bieden. Op deze manier wordt de negatieve invloed van schaduw op de totale opbrengst beperkt. De installatie van deze voorzieningen brengt extra kosten met zich mee.

Temperatuur

Een verhoging van de temperatuur van de panelen is nefast voor hun opbrengst. Om ze te laten afkoelen is een plaatsing met luchtcirculatie onder de panelen (dus overlappend) beter dan geïntegreerd in het dak.

Waterdichtheid en staat van het dak

Alvorens zonnepanelen op een dak te plaatsen, is het van belang na te gaan of dit in goede staat is en goed geïsoleerd is. Panelen verwijderen om de dakbedekking te herstellen is zeer duur! De installateur moet bij de plaatsing van de panelen de blijvende waterdichtheid van het dak kunnen garanderen.

Veiligheid en risico’s

Een installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen houdt heel weinig risico’s in. Er moet wel op worden gelet dat het dak het gewicht van de installaties aan kan.

Panelen die op een plat dak worden geplaatst, worden in het algemeen op hun plaats gehouden door middel van ballast om zo doorboringen door de waterdichting te vermijden. Er moet worden nagegaan of de panelen goed bestand zijn tegen de windkrachten. Best wordt er voldoende afstand gehouden tussen de rand van het dak en de panelen.

Omdat de installatie van invloed is op het elektriciteitsnet, moet ze voldoen aan het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installatie) en goedgekeurd zijn door een controleorganisme.

Levensduur

De panelen kunnen gemakkelijk 25-30 jaar meegaan. Er is hooguit een lichte afname van het rendement met toenemende leeftijd (ongeveer 1% per jaar als ze goed gereinigd worden). De omvormer heeft een kortere levensduur en zal gemiddeld na 15 jaar vervangen moeten worden.

Onderhoud

De eigenaar van een fotovoltaïsche installatie moet zelf de goede werking nagaan door de elektriciteitsproductie regelmatig te controleren. Buiten een vervanging van de omvormer, vraagt een dergelijke installatie geen specifiek onderhoud, behalve eventueel de reiniging van de panelen.

Om dit te doen is het belangrijk om de panelen gemakkelijk toegankelijk te maken. De periodiciteit van zo’n reiniging hangt af van de hellingsgraad van de panelen, en ook van omgevingsfactoren als stof, pollen, dode bladeren… Best voert men al van kort na de installatie een regelmatige controle uit om de vervuiling van de panelen te beoordelen en een periodiciteit voor de reiniging te bepalen. Sommige fabrikanten stellen “zelfreinigende” panelen voor om de reinigingslast te verminderen.

Zelfverbruik

Door het zelfverbruik te maximaliseren kan men het financiële rendement van de installatie verhogen. In de eerste plaats betekent dit een vermindering van het verbruik!

Dit kan gerealiseerd worden door huishoudtoestellen (vaatwasser, wasmachine, droogkast…) overdag te laten draaien tijdens de productiepieken van zonne-energie. Het is ook mogelijk overdag een voorraad warm water te maken met een elektrische boiler of een thermodynamische boiler (warmtepomp). Indien toepasbaar kan een warmtepomp eventueel de woning verwarmen. Ook kunnen batterijen geplaatst worden, maar deze zijn op dit moment nog heel duur en laten enkel toe om elektriciteit voor een paar dagen op te slaan (geen mogelijkheid om de productie van één maand op te slaan, bijvoorbeeld gedurende de zomervakantie).

Er bestaan intelligente systemen die het zelfverbruik optimaliseren door het automatisch detecteren van toestellen (huishoudtoestellen, warmwaterboiler, thermodynamische boiler en batterij) die op een bepaald tijdstip zijn geprogrammeerd.

Werking

De zonnestralen geven hun energie door aan fotovoltaïsche panelen (PV) en creëren daarbinnen een elektrische spanning. Deze spanning zorgt voor een gelijkstroom die door een omvormer wordt omgezet in wisselstroom. Deze wisselstroom kan gebruikt worden voor de voeding van elektrische apparaten of van het openbare net.

Seizoensrendement

Het jaarrendement van een klassieke fotovoltaïsche installatie varieert tussen 12 en 16%, wat overeenkomt met een productie van 120 tot 160 kWh elektriciteit per jaar en per m2 paneel.

Maximaal vermogen

In optimale omstandigheden (volle zon en een buitentemperatuur van 25°C) produceren de panelen hun maximaal elektrisch vermogen. Dit vermogen, uitgedrukt in kilowattpiek (kWp), vormt de basis voor de dimensionering van de installatie. In onze regionen produceert een installatie van 1 kWp iets minder dan 1000 kWh per jaar (950 kWh volgens PVGIS).

Eigen productie

Een gemiddeld Brussels gezin, dat in de week ’s avonds thuis is en in het weekend overdag, kan ervan uitgaan dat het ongeveer 30% van zijn PV-productie zelf verbruikt. De rest van zijn verbruik wordt afgenomen van het net.