Er moet ten minste één producent van hernieuwbare energie (elektriciteit) zijn die zijn niet-verbruikte overtollige elektriciteit deelt;
er moeten een of meer verbruikers van deze hernieuwbare energie (elektriciteit) zijn;
het is verplicht en essentieel om voor elke deelnemer (producent en consument) een slimme meter te installeren, zodat er gedeeld kan worden. De meter leest elke 15 minuten de meterstanden van alle deelnemers af, waardoor men weet hoeveel elektriciteit er elk kwartier in het netwerk wordt geïnjecteerd en hoeveel er tegelijk wordt verbruikt. Hierdoor kunnen de berekeningen voor de verbruiksverdeling tussen de verschillende “consumenten” worden toegepast.
Als lid van energiedelen/van een energiegemeenschap krijgt u twee verschillende facturen:
een factuur voor uw elektriciteitsverbruik uit het net via uw energieleverancier;
een factuur voor het elektriciteitsverbruik van het energiedelen via de lokale prosument.
Welke manieren van energiedelen zijn er in Brussel?
Er zijn momenteel drie soorten van energiedelen:
via peer-to-peer: dit wil zeggen van persoon tot persoon, bijvoorbeeld tussen twee buren of twee familieleden;
binnen eenzelfde gebouw: bijvoorbeeld in een mede-eigendom waar de productie wordt gedeeld door sommige of alle appartementen;
via een energiegemeenschap: in dit geval willen een of meer lokale producenten, die een vzw, een coöperatie, een handelszaak of openbare gebouwen kunnen zijn, hun energie op buurtniveau delen met bewoners of handelaars.
Wat zijn de eisen voor houtkachels en verwarmingssystemen in Brussel?
Context
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kent regelmatig pieken in de concentratie van fijnstof in de lucht. Houtgestookte toestellen zijn verhoudingsgewijs grote bronnen van de fijnstofuitstoot.
Ze maken 10% van deze emissiebron uit, maar zijn slechts goed voor 0,18% van de energiedragers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 2020. Daarom was het essentieel maatregelen te nemen ter verbetering van de luchtkwaliteit, die van grote invloed is op onze gezondheid, en dus deze fijnstofuitstoot terug te dringen.
Concreet
Er is momenteel nog geen verbod op het gebruik van verwarming met hout in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, behalve tijdens vervuilingspieken, wanneer het verboden is, tenzij het de enige manier is om de woning te verwarmen. Dit geldt voor alle hout- en pelletgestookte toestellen.
Nieuwe houtgestookte verwarmingstoestellen (biomassa) moeten voldoen aan de Europese Ecodesign- normen krachtens de EU-verordeningen 2015/1185 en 1189, sinds 2020 voor verwarmingsketels en 2022 voor andere soorten verwarming op biomassa, d.w.z. hout- of pelletkachels en cassettes. Het doel is om de productie van broeikasgassen en fijnstof door deze toestellen te verminderen. Deze norm specificeert een minimale energie-efficiëntie, afhankelijk van het type toestel.
Om deze uitstoot te verminderen, spelen een aantal factoren een rol, in volgorde van belangrijkheid: de kwaliteit van de ontsteking, de trek in de schoorsteen, het vochtgehalte van de brandstof, de grootte van de houtblokken, de gebruikte houtsoort en de naleving van de instellingen van de fabrikant. Het is niet raadzaam om hout te gebruiken dat lijm, verf of andere chemische bestanddelen bevat die ervoor zorgen dat er sneller verbindingen vrijkomen die giftig zijn voor de gezondheid.
Het is verplicht (besluit van 6 juni 1978) om de rookkanalen van schoorstenen elk jaar te vegen. In geval van schade moet u de verzekeringsmaatschappij het bewijs leveren dat dit is gebeurd. Afvoerkanalen moeten voldoen aan de installatienormen, inclusief de dichtheid en de afstand tot de openingen (normen NBN EN 15287-1 en 2 +A1 en NBN EN 1856-2).
Voor de goede werking van deze toestellen is een luchttoevoer (45m3/u) essentieel, maar om warmteverlies (tot 20%) te voorkomen wanneer ze niet in gebruik zijn, moet een afsluitsysteem worden voorzien of een gesloten toestel worden gebruikt.
Is de plaatsing van gasinstallaties type B1 (atmosferisch) nog toegelaten in Brussel?
Context
De verwarmingsketels en waterverwarmingstoestellen van type B1 (atmosferisch) zijn toestellen uitgerust met een atmosferische brander en een trekonderbreker. Ze halen de verbrandingslucht uit het lokaal waarin ze zijn geplaatst en voeren de verbrandingsresten via een natuurlijk trekkanaal naar buiten af. Ze zijn veel minder efficiënt dan condenserende toestellen. Bovendien zijn zij de belangrijkste oorzaak van CO-vergiftiging in België. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een aantal verbintenissen aangegaan om de luchtkwaliteit te verbeteren, waarvan er één specifiek betrekking heeft op de verwarmingsketels en waterverwarmingstoestellen van type B1.
Concreet
Vanaf 1 januari 2019 mogen verwarmingsketels en waterverwarmingstoestellen van type B1 niet meer worden geïnstalleerd op individuele schoorstenen en op nieuwe collectieve schoorstenen.
Ze mogen dus alleen op bestaande collectieve schoorstenen worden geplaatst als er geen andere technische oplossing werd toegepast (tubering/relining van het kanaal, plaatsing van individuele kanalen …).
Is het plaatsen van installaties op kolen, stookolie en/of gas in Brussel nog geautoriseerd
Context
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kent regelmatig pieken in de concentratie van fijnstof in de lucht.
Verwarmingstoestellen op kolen, stookolie en gas zijn belangrijke bronnen van vervuiling, waaronder fijnstof voor sommige van deze systemen. Daarom was het essentieel maatregelen te nemen ter verbetering van de luchtkwaliteit, die een grote invloed heeft op onze gezondheid, en dus deze fijnstofuitstoot terug te dringen.
Concreet
Het verbod betreft de plaatsing van (al dan niet nieuwe) toestellen op kolen, stookolie of gas en heeft de bedoeling deze geleidelijk af te schaffen. Dit is geen verbod op het gebruik van bestaande toestellen, zolang ze aan de huidige geldende normen voldoen. De nieuwe verbintenissen van het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest worden weergegeven in de volgende agenda:
Vanaf 1 september 2021 is het verbod op de plaatsing van kolengestookte verwarmings- en warmwatertoestellen van kracht.
Vanaf 1 januari 2025 moeten verwarmingssystemen die zijn opgenomen in aanvragen voor stedenbouwkundige vergunningen voor projecten die uitsluitend bestaan uit een of meer nieuwe EPB- eenheden of met nieuw gelijkgestelde eenheden (in de zin van EPB-werkzaamheden) aan de volgende voorwaarden voldoen: hun warmtegeneratoren voldoen aan de eisen voor ecodesign en produceren uitsluitend warmte uit elektriciteit en/of energie uit hernieuwbare bronnen; en/of ze zijn aangesloten op een efficiënt thermisch energienetwerk. Dit betekent dat het vanaf die datum niet langer mogelijk zal zijn om gasketels te installeren in nieuwe woningen (of met nieuw gelijkgestelde woningen).
Vanaf 1 juni 2025 zal een verbod op de plaatsing van ketels die werken op vloeibare brandstof, waaronder stookolie, van kracht worden.
Vanaf 1 januari 2030 moeten verwarmingssystemen die zijn opgenomen in aanvragen voor stedenbouwkundige vergunningen voor projecten die uitsluitend bestaan uit zwaar gerenoveerde eenheden of met nieuwe EPB-eenheden of met nieuw gelijkgestelde eenheden aan de volgende voorwaarden voldoen: hun warmtegeneratoren voldoen aan de eisen voor ecodesign en produceren uitsluitend warmte uit elektriciteit en/of energie uit hernieuwbare bronnen; en/of ze zijn aangesloten op een efficiënt thermisch energienetwerk. Dit betekent dat het vanaf die datum niet langer mogelijk zal zijn om gasketels te installeren bij zware renovaties.
Meer informatie over de strategie om de milieu-impact van bestaande gebouwen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te verminderen (PACE: Air Climate Energy Plan): leefmilieu.brussels/
De beginmeterstand werd opgenomen tijdens de AREI-controle van uw installatie. Vanaf de datum van deze controle geeft uw productie recht op groenestroomcertificaten voor 10 jaar, op basis van het op dat moment geldende toekenningspercentage.
De groenestroommeter, niet te verwarren met de meter van , lijkt op een vermogensschakelaar en bevindt zich meestal in een klein elektriciteitskastje dat tussen de omvormer en het algemeen elektrisch bord wordt geplaatst.
EIn april 2024 bedraagt het toekenningspercentage dat 10 jaar geldig is 2,055GSC/MWh voor een installatie van minder dan 5kWp en 1,953GSC/MWh voor een vermogen tussen 5 en 36 kWp.
U kunt uw productiemeterstand 4 keer per jaar aan Sibelga doorgeven.
Voer uw productiemeterstand in op de website van Sibelga
Vier keer per jaar (in maart, juni, september en december) stuurt u een e-mail met de uitnodiging om uw productiemeterstand in te voeren op de website: greenmeter.sibelga.be Op deze website kunt u uw fotovoltaïsche installatie selecteren en de datum van de meterstandopname en de nieuwe meterstand invoeren.
Over het algemeen wordt deze nieuwe meterstand automatisch gevalideerd door Sibelga op basis van de theoretische productie van uw installatie. Als dit niet het geval is, kan de meterstand die u hebt doorgegeven verkeerd zijn of kan er een productieprobleem zijn met uw fotovoltaïsche installatie.
Sibelga geeft de gevalideerde meterstand door aan , die u vervolgens de bijbehorende groenestroomcertificaten toekent.
Verkoop uw groenestroomcertificaten via het extranet van Brugel
Bezoek het Extranet van Brugel: extranet.brugel.brussels Op uw account vindt u het saldo van de beschikbare GSC en de reeds uitgevoerde transacties.
Overeenkomstig het wettelijke kader kunt u uw groenestroomcertificaten in april doorverkopen aan Elia tegen de garantieprijs van € 65/GSC, of u kunt ze op elk ander moment doorverkopen aan een elektriciteitsleverancier die in het Brussels Gewest actief is.
Verkopen aan een leverancie
Om uw GSC door te verkopen aan uw leverancier of aan een andere leverancier, moet u eerst een verkoopcontract van GSC met hen afsluiten, wat meestal gebeurt via een online formulier. U ontvangt dan een e-mail met de te volgen procedure om uw GSC via het extranet van Brugel over te schrijven.
Verkopen aan Elia
De GSC worden rechtstreeks aan Elia verkocht op het platform van Brugel onder het tabblad Transactie.
Enkele weken na het overschrijven van de GSC wordt de bankrekening die bij de transactie werd opgegeven, gecrediteerd met het overeengekomen bedrag.
Wanneer uw groenestroomcertificaten verkopen ?
Sinds 2023 zijn de GSC op de Brugel-account voor onbeperkte tijd beschikbaar. Het heeft echter geen zin om groenestroomcertificaten te verzamelen en we raden u aan de nodige stappen uit te voeren om de productiemeterstand te lezen en de groenestroomcertificaten één keer per jaar te verkopen.
Betaling door Elia
Alle transacties naar Elia tot en met 30 april worden door Brugel geanalyseerd en uiterlijk op 31 mei van het lopende jaar aan Elia overgemaakt. De betaling door Elia zal ten laatste op 30 juni van het lopende jaar gebeuren.
Raadpleeg voor meer details de pagina van Brugel over dit onderwerp:
Met wie moet u contact opnemen om energiedelen op te starten in Brussel?
Energie Commune (ASBL) werd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aangeduid en aangesteld als Facilitator Energiegemeenschappen/Energiedelen. Als u geïnteresseerd bent in een opleiding of deelname aan energiedelen/energiegemeenschap, neem dan contact met hen op via de contactformulieren die beschikbaar zijn via deze twee links: leefmilieu.brussels (link 1) en leefmilieu.brussels (link 2)
Sibelga, de distributienetbeheerder voor elektriciteit/aardgas, plaatst gratis de slimme meters (A+/A-) bij de deelnemers. Voor meer informatie over energiegemeenschappen/energiedelen, raadpleeg hun website: sibelga.be
Brugel, de regulator voor de gas- en elektriciteitsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, moet het project goedkeuren in geval van een Energiegemeenschap. Voor meer informatie over energiegemeenschappen/energiedelen, raadpleeg hun website: energysharing.brugel.brussels
Door deze overtollige elektriciteit te delen, wil de prosument mensen die niet de mogelijkheid hebben om tegen een aantrekkelijke prijs fotovoltaïsche zonnepanelen (PV) op hun dak te installeren, van zonnestroom laten profiteren.
Het doel is echter om een win-win situatie te bereiken voor zowel de producent als de consument(en). Dit overschot kan namelijk worden doorverkocht tegen een hoger tarief dan de leveranciers bieden (terugkoop overschot). Over de prijs van het energiedeel wordt onderhandeld tussen de verschillende deelnemers aan het delen en deze kan zelfs nul zijn, maar over de netwerkkosten wordt niet onderhandeld en deze hangen af van de plaats van de consumenten ten opzichte van de producent (hoe verder de consument van de producent verwijderd is, hoe hoger de netwerkkosten zullen zijn).
Hoe bereken je het rendement op je investering in een conventionele fotovoltaïsche installatie?
Benaderende berekening van de terugverdientijd voor een klassieke fotovoltaïsche installatie op een plat of hellend dak, geïnstalleerd door een Brussels gezin:
Dak in goede staat en geïsoleerd
Elektriciteitsverbruik van het gezin: 3.000 kWh/jaar
Zijn Plug&Play fotovoltaïsche installaties de moeite waard?
Sinds 17 april 2025 is het voortaan mogelijk om fotovoltaïsche Plug&Play installaties te plaatsen: Zonnepaneel en/of batterij. Een Plug&Play installatie wordt rechtstreeks op een stopcontact aangesloten. Deze systemen zijn zeer eenvoudig te installeren, en vergen geen tussenkomst van een professional.
Alvorens te investeren in deze systemen raden we u aan om een aantal zaken te controleren:
Voldoet mijn elektrische installatie aan de voorschriften?
Is het materiaal goedgekeurd voor België? Controleer voorschrift C10/11 op Synergrid
Moet ik een stedenbouwkundige vergunning aanvragen? Neem contact op met de dienst Stedenbouw van uw gemeente
Moet ik het akkoord van de mede-eigendom vragen? Controleer dit in de basisakte of het reglement van interne orde van de mede-eigendom.
Kan ik mijn installatie voldoende stevig plaatsen en de risico’s van vallen vermijden?
Is de locatie die ik heb gekozen geschikt en zonder schaduw voor mijn zonnecollectoren?
De kosten zijn beperkt omdat ook de productie beperkt zal zijn. Houd er wel rekening mee dat u voor dit type installatie geen groenestroomcertificaten kunt ontvangen.
Melden op Sibelga
Na de installatie moet u uw systeem verplicht melden op de website van Sibelga:
Is het de moeite waard om batterijen te koppelen aan een fotovoltaïsche zonnepaneleninstallatie?
Een batterij is een systeem waarmee elektriciteit die door fotovoltaïsche zonnepanelen wordt opgewekt en niet onmiddellijk wordt gebruikt, kan worden opgeslagen voor later gebruik. De opgewekte elektriciteit kan dan worden gebruikt tijdens periodes zonder zon, zoals op bewolkte dagen, ’s avonds of ’s nachts.
Dankzij elektriciteitsopslag kunnen prosumenten hun aandeel in zelfverbruik en dus zelfvoorziening vergroten. Als we een installatie van PV-zonnepanelen zonder batterij vergelijken met een installatie van PV- zonnepanelen met batterij, kan het aandeel zelfvoorziening stijgen van ± 30-35% zonder batterij tot 60-70% met batterij.
De prijs van thuisbatterijen is nog steeds hoog, variërend van € 1.500 tot € 8.000 voor modellen van 3 tot 15 kWh. Deze prijs is uiteraard afhankelijk van het merk, het type batterij en de opslagcapaciteit ervan.
De rentabiliteit van de investering in een thuisbatterij hangt af van de aankoopprijs, de opslagcapaciteit, de levensduur, het rendement en het aandeel van het zelfverbruik van het gezin. Onder standaardomstandigheden in 2025 is een batterij rendabel in 8-10 jaar, wat ongeveer gelijk is aan de levensduur ervan.
Houd er rekening mee dat een investering in een thuisbatterij die is gekoppeld aan een installatie van PV-zonnepanelen u niet onafhankelijk maakt van het elektriciteitsnet. Een batterij is weliswaar doeltreffend om de overdag geproduceerde elektriciteit op te slaan en ’s nachts te gebruiken, maar biedt geen mogelijkheid voor opslag in het tussenseizoen. De zonne-energieproductie tijdens de donkerste maanden volstaat doorgaans niet om overdag in de behoeften van een gezin te voorzien, waardoor de opslagmogelijkheden voor ’s nachts minimaal en ontoereikend zijn.
De aandachtspunten voordat u een batterij aanschaft:
De prijs blijft hoog en er is geen financiële steun bij de aankoop
De verliezen zijn hoog (+/- 25%), waardoor het verwachte rendement daalt
De opslagcapaciteit is beperkt in hoeveelheid en in tijd
Er zijn veel ecologische gevolgen (zeldzame materialen, transport, recycling)
Conclusie
Batterijen genieten van een niet erg rationele populariteit. De terugverdientijd is relatief lang, ongeveer gelijk aan de levensduur van de batterij. Een batterij slaat elektriciteit op maar produceert er geen, waardoor de milieueffecten relatief groot zijn.
Welke financiële stimulansen zijn er om de installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen te stimuleren?
De groenestroomcertificaten (GSC)
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er al enkele jaren geen premie meer voor de installatie van fotovoltaïsche (PV) zonnepanelen, maar het systeem voor de toekenning van groenestroomcertificaten (GSC) blijft van kracht.
Het systeem voor het toekennen van GSC is gebaseerd op de elektriciteitsproductie van de PV-installatie en geeft een terugverdientijd van ongeveer 7 jaar.
De productie van groene stroom uit PV-zonnepanelen geeft recht op groenestroomcertificaten voor een periode van 10 jaar. Deze worden toegekend door Brugel, de Brusselse regulerende instantie voor de gas- en elektriciteitsmarkt, op basis van de meterstanden van het groenestroomcertificaat. De GSC kunnen worden doorverkocht aan een elektriciteitsleverancier tegen de marktprijs die schommelt volgens vraag en aanbod, of aan Elia tegen de gegarandeerde prijs van € 65/GSC. Elia is de beheerder van het hoogspanningsnet in België.
Toekenningspercentage van GSC (januari 2025)
P ≤ 5 kWc: 2,055 GSC/MWh P 5-36 kWc: 1,953 GSC/MWh
Zodra uw installatie door BRUGEL gecertificeerd is, blijft het toekenningspercentage gedurende 10 jaar vast vanaf de datum van de AREI-keuring;
Het toekenningspercentage van de GSC evolueert in de tijd. Het kan in Brussel in de komende jaren veranderen en zal van toepassing zijn op nieuwe installaties.
Meer info over het mechanisme van groenestroomcertificaten: www.brugel.brussels
Elektriciteitstarief voor de Brusselse prosumenten
In Brussel is het zuivere compensatieprincipe (terugdraaiende teller) sinds november 2021 afgeschaft. Alle Brusselse prosumenten moeten dus een bidirectionele meter hebben waarmee het verschil tussen de elektriciteit die uit het net wordt gehaald en de elektriciteit die op het net wordt geïnjecteerd, kan worden bepaald en gemeten. De Brusselse gezinnen moeten de volledige kostprijs van een kWh betalen wanneer die van het net wordt afgenomen. Met dit tariferingssysteem in het Brussels
Gewest wordt geen prosumententaks toegepast. Het voordeel voor de kleine elektriciteitsproducent is dat hij de elektriciteit die door de panelen wordt opgewekt onmiddellijk en gratis verbruikt en zo min mogelijk elektriciteit uit het net gebruikt om de kosten van de elektriciteitsrekening te minimaliseren.
Wanneer de zon schijnt en de PV-zonnepanelen elektriciteit produceren, is dat het ideale moment om energie te verbruiken. Deze elektriciteit is groen, hernieuwbaar en lokaal geproduceerd.
Doorverkoop van elektriciteit
Sinds het einde van de compensatie zijn de energieleveranciers verplicht om het elektriciteitsoverschot dat op het net wordt geïnjecteerd, terug te kopen zonder daar nettarieven en taksen op toe te passen. Deze prijs varieert afhankelijk van de marktontwikkelingen en de strategie van de leveranciers.
De gezinnen zullen niet onderworpen zijn aan de btw- verplichtingen om hun productieoverschot te verkopen indien zij niet btw-plichtig zijn en indien de installaties een vermogen hebben van minder dan of gelijk aan 10 kW.
Voor de producenten wordt de doorverkochte elektriciteit over het algemeen verrekend op de energierekening.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met uw energieleverancier of zijn website raadplegen.
Om optimaal te kunnen profiteren van uw zonne-energieproductie, is het aangewezen om uw zelfverbruik te stimuleren. Daarom wordt aanbevolen huishoudelijke apparaten overdag te gebruiken en ze op een later tijdstip in te schakelen om de behoeften over de hele periode met zonlicht te spreiden. Ook kan het zinvol zijn om een timer te plaatsen op apparaten voor warmwaterproductie, zoals een elektrische boiler in de badkamer, of onder de gootsteen, zodat het water overdag wordt verwarmd in plaats van de klok rond.
Om de rekening nog verder te verlagen, moet u ervoor zorgen dat u ’s avonds en ’s nachts minder verbruikt.
Wat zijn de voorwaarden om uw groenestroomcertificaten te verkrijgen?
Laat uw fotovoltaïsche installatie certificeren door Brugel
Hiervoor:
Moet de installatie functioneel zijn.
Werd de fotovoltaïsche installatie gecontroleerd en is deze in overeenstemming met het AREI.
Heeft Sibelga gratis een bidirectionele meter geïnstalleerd en u een attest van gedecentraliseerde productie bezorgd.
Hebt u het volledige dossier overgemaakt aan een erkend certificeringsorgaan (ECO) voor de certificering van fotovoltaïsche installaties.
Heeft Brugel u geïnformeerd dat uw installatie gecertificeerd is en heeft deze u toegang gegeven tot een extranet waar u uw groenestroomcertificaten (GSC) kunt beheren.
Erkend certificeringsorgaan
Raadpleeg voor meer informatie of om een ECO te vinden de pagina van Brugel over dit onderwerp: brugel.brussels
1. Identificeer u via een tweestapsverificatie (e-mail + sms)
1
Code ontvangen via sms
2. Klik op Transactie
1
Een transactie uitvoeren
3. Vul de verschillende velden in en kies Overschrijven naar Elia als soort van transactie
1
2
3
4
5
Aantal beschikbare GSC
Overschrijven naar Elia
Aantal GSC dat u wilt verkopen
Particulieren zijn over het algemeen niet btw-plichtig
Uw bankgegevens
4. Voer de transactie uit De betaling door Elia zal ten laatste op 30 juni van het lopende jaar gebeuren.
*Een particulier met een geïnstalleerd vermogen van minder dan 10kVA is niet btw-plichtig
Papier formulier
Als u deze stappen niet online wilt uitvoeren, kunt u dit doen via een papieren formulier dat u vindt op: brugel.brussels
Intervenanten
Sibelga beheert de distributienetten voor elektriciteit en aardgas voor de 19 gemeenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Brugel is de Brusselse regulerende instantie voor elektriciteit, gas en controle van de waterprijzen.
Elia is de beheerder van het Belgische hoogspanningsnet (30.000 tot 380.000 volt) en beheert het transport van elektriciteit van de producenten naar de distributienetbeheerders.
Is er een premie voor het vervangen van een toestel dat sanitair warm water produceert?
Er zijn 45 premies beschikbaar voor renovatie- en besparingswerkzaamheden. Ontdek een overzicht van alle beschikbare premies, kredieten en subsidies in onze Samenvatting van de Premies.
RENOLUTION-premies
Sinds 1 januari 2022 zijn de Energiepremies en de premies voor de renovatie van het woonmilieu en de verfraaiing van gevels samengevoegd tot één systeem: de RENOLUTION-premies.
Wat zijn de 4 belangrijkste types van warmwaterproductiesysteem?
Het appartement
Als de verwarming collectief is maar de productie van sanitair warm water niet, dan wordt idealiter een gesloten gasdoorstromer geplaatst die de badkamer en de keuken bevoorraadt. Voor individuele verwarming is een combiketel met doorstroom uitstekend geschikt.
1
2
3
4
5
Combi doorstromer op gas
Leidingen sanitair warm water
Verwarmingscircuit
Badkamer
Keuken
De eengezinswoning met één badkamer (of twee badkamers, maar zonder gelijktijdige afname) en ketel op de bovenverdieping
Met een ketel op de bovenverdieping zit u dicht bij de warmwaterpunten. Deze verwarmt het warme water.
Als de keuken te ver van de ketel verwijderd is, kunt u een kleine elektrische waterverwarmer onder de gootsteen installeren om te lange warmwaterleidingen te vermijden.
1
2
3
4
5
6
Combi doorstromer op gas
Leidingen sanitair warm water
Verwarmingscircuit
Badkamer 1
Badkamer 2
Keuken
De eengezinswoning met de ketel in de kelder
Bij veelvuldige gelijktijdige afnames in de badkamer kunt u een boiler plaatsen die op een ketel aangesloten is.
Als de keuken te ver van de ketel verwijderd is, kunt u een kleine elektrische waterverwarmer onder de gootsteen installeren om te lange warmwaterleidingen te vermijden.
1
2
3
4
5
6
7
Combi gasketel
Boiler aan te sluiten op een ketel bij gelijktijdige afnames in de badkamers
Leidingen sanitair warm water
Verwarmingscircuit
Badkamer 1
Badkamer 2
Keuken
Het grote Brusselse huis met onafhankelijke warmwaterproductie
Als de ketel een heel eind verwijderd is van de belangrijkste afnamepunten, moet er een decentraal warmwaterproductiesysteem geïnstalleerd worden zodat er geen sanitaire lus nodig is.
Bij veelvuldige gelijktijdige afnames in de badkamer moet ofwel een gesloten gasboiler, ofwel een gesloten elektrische doorstromer zonder waakvlam met voldoende debiet (17l/min) geïnstalleerd worden, op voorwaarde dat er in de 2 badkamers spaardouchekoppen geplaatst worden.
Afhankelijk van de indeling van de woning wordt de gootsteen in de keuken bevoorraad door een kleine elektrische boiler onder de gootsteen, of door het decentrale hoofdsysteem voor de warmwaterproductie, of zelfs rechtstreeks door de ketel als deze een combiketel is.
Hoe werkt een collectief systeem voor de productie van sanitair warm water in een flatgebouw?
In appartementsgebouwen wordt warm water vaak centraal geproduceerd voor het hele gebouw. De appartementen worden bediend door een sanitaire lus (zie vorige pagina). De productie van warm water is vaak gekoppeld aan het centrale verwarmingssysteem. Het warme water wordt soms onafhankelijk geproduceerd. Soms is een ketel alleen bedoeld om dit warme water te produceren.
Het klassieke systeem bestaat uit een ketel die aangesloten is op een platenwarmtewisselaar of een vat (soms beide), van waaruit de sanitaire lus vertrekt en toekomt. Merk op dat al deze elementen (sanitaire lus, primair circuit tussen de ketel en de platenwarmtewisselaar en/of vat, vat, platenwarmtewisselaar, circulatiepompen) goed geïsoleerd moeten zijn.
Naast traditionele systemen voor warmwaterproductie, zien we de opkomst van andere systemen die specifiek zijn voor appartementsgebouwen, zoals de “combilus” (of enkele lus). Hierbij wordt één enkele primaire lus voor verwarming en warm water gebruikt, die onderstations bevoorraadt (één in elk appartement). Deze onderstations bevoorraden het verwarmingscircuit en produceren sanitair warm water voor het appartement.
1
2
3
4
5
Appartement 1Onderstation: stadswater en verwarming
Appartement 2Onderstation: stadswater en verwarming
Appartement 3Onderstation: stadswater en verwarming
Appartement 4Onderstation: stadswater en verwarming
Warmwaterproductie
Naast een verwarmingsketel kunnen grote appartementsblokken ook uitgerust worden met een warmtekrachtkoppeling die tegelijkertijd warmte en elektriciteit produceert. Door de groenestroomcertificaten die hiervoor worden toegekend, kan dit systeem erg aantrekkelijk zijn. U kunt ook kiezen voor een collectieve warmtepomp!
Welke verschillende soorten warmwaterproductiesystemen zijn er?
Toestellen gekoppeld aan het ruimteverwarmingssysteem
De systemen zonder opslag
Dit zijn combi doorstromers op gas, die zowel het water in het verwarmingscircuit als het sanitair water verwarmen.
Dit laatste wordt op aanvraag geproduceerd en bij voorkeur door middel van een kleine warmtewisselaar die in de ketel is ingebouwd.
Combi gaswandketel met doorstroom,
Combi gaswandketel met doorstroom – principeschema
1
2
3
Ketel
Wamtewisselaar
Radiator
Voordelen
Nadelen
Dit is het zuinigste systeem om warm water te produceren!
Het warmwaterdebiet is beperkt (één douche per keer of twee douches tegelijk als ze uitgerust zijn met energiebesparende douchekoppen).
Er is maar één toestel nodig voor verwarming en warm water, waardoor de installatie- en onderhoudskosten lager uitvallen.
Het duurt enkele seconden voordat het water in de ketel op temperatuur is.
De temperatuur van het warme water hoeft niet gehandhaafd te worden, wat energie bespaart.
De ketel moet voldoende vermogen kunnen leveren om sanitair warm water bijna onmiddellijk te verwarmen (24 of 28 kW), wat niet erg compatibel is met laag vermogen ketels voor kleine appartementen.
De beschikbare hoeveelheid warm water is niet beperkt in de tijd.
De systemen met opslag
Meestal wordt het water opgeslagen in een apart vat (ook wel boiler genoemd) dat aangesloten is op de ketel of warmtepomp, maar er zijn ook systemen met warmwateropslag geïntegreerd in de ketel.
De ketel produceert rechtstreeks het in het vat opgeslagen sanitair warm water of verwarmt het water in een circuit (warmtewisselaar) dat door het vat loopt en dit verwarmt.
Een extra circulatiepomp wordt tussen de ketel en het vat geplaatst.
Gaswandketel aangesloten op een vat
Gaswandketel aangesloten op een vat – principeschema
1
2
3
Ketel
Opslagvat
Radiator
Voordelen
Nadelen
Meerdere gelijktijdige afnamepunten mogelijk.
Een hoeveelheid water wordt voortdurend op hoge temperatuur gehouden, wat energie kost.
Het water in het vat is warm en beschikbaar.
Wanneer het warme water van een vat met een warmtewisselaar op is, moet u enkele tientallen minuten wachten voordat u weer warm water hebt.
Een vat neemt veel ruimte in beslag.
De circulatiepomp tussen het vat en de ketel verbruikt elektriciteit. Zorg ervoor dat deze goed geregeld is, en niet onnodig werkt.
Advies
Zorg ervoor dat het vat goed geïsoleerd is en voeg indien nodig isolatie toe aan het bestaande vat.
Als u een nieuw vat installeert, kies dan een model met een goed ecolabel.
Maak het vat niet te groot: 100 tot 150 liter voor een gezin van 4 is voldoende!
Houd het water niet op een hoge temperatuur als u geen warm water nodig hebt, of als u langere tijd weg bent (vakantie).
Legionellose (betreft alle opslagsystemen)
Legionellose is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie die zich ontwikkelt in water tussen 25 en 47°C. Daarom wordt het water in de vaten verwarmd tot minimaal 55°C. Als u een programma hebt dat de temperatuur van het water in het vat verlaagt om energie te besparen, moet u ook een wekelijkse oververhitting (tot 70 of 80°C) van het sanitair warm water programmeren om eventuele bacteriën te elimineren.
Toestellen die onafhankelijk zijn van het verwarmingssysteem
In dat geval heeft de woning minstens twee onafhankelijke systemen: één voor verwarming, de andere voor de productie van sanitair warm water. De investering en de onderhoudskosten zullen hoger zijn, maar het wordt dan wel mogelijk om de warmwaterproducent zo dicht mogelijk bij het afnamepunt te plaatsen en te besparen op gekoeld warm water1 dat verloren gaat in de leiding tussen de producent en het afnamepunt.
De onafhankelijke systemen zonder opslag
De gasdoorstromer
Warm water wordt op aanvraag geproduceerd, zonder opslag.
De recente modellen zijn meestal gesloten: ze halen lucht rechtstreeks van buiten, en de rookgassen worden afgevoerd via een gesloten uitlaat die verticaal of horizontaal kan zijn.
Bij het installeren of het vervangen van een doorstroomverwarmer, mag alleen dit type apparaat worden geïnstalleerd.
Gesloten gasdoorstromer
Voordelen
Nadelen
Dit is de zuinigste methode voor decentrale warmwaterproductie.
Het warmwaterdebiet van standaardapparaten is beperkt (1 douche of maximaal 2 gelijktijdige douches als deze zijn uitgerust met energiebesparende douchekoppen).
Het warme water hoeft niet op temperatuur gehouden te worden, wat energie bespaart.
U moet een paar seconden wachten tot het water op temperatuur is.
De beschikbare hoeveelheid warm water is niet beperkt in de tijd.
Bij oude, niet gesloten toestellen bestaat het risico op CO-vergiftiging bij een defect beveiligingssysteem of een gebrek aan verbrandingslucht.
Het toestel kan dicht bij de afnamepunten geplaatst worden.
Net als gasketels moeten deze toestellen om de 2 jaar een periodieke keuring ondergaan.
Aandachtspunten
Oudere modellen zijn aangesloten op een schoorsteen. Ze zijn niet gesloten: de verbrandingslucht wordt uit de kamer gehaald waar het apparaat staat, dus het is essentieel om een permanente toevoer van verse lucht te hebben (eventueel in een aangrenzende kamer als er een doorvoerrooster tussen deze kamers is geïnstalleerd) en een schoorsteen.
Het is verboden om een open model in een badkamer te installeren. Reeds geïnstalleerde toestellen kunnen behouden blijven als de ventilatieregels nageleefd worden. Zo is er geen risico op CO-vergiftiging!
De elektrische doorstromer
Dit is een klein toestel met een krachtige weerstand dat onmiddellijk warm water produceert.
Elektrische doorstromer
Voordelen
Nadelen
Het toestel neemt zeer weinig ruimte in beslag.
Het geproduceerde warme water is duur: elektriciteit kost 2 tot 3 keer meer dan gas of stookolie.
Het toestel is eenvoudig te installeren.
Er is voldoende elektrisch vermogen nodig.
De warmwatertemperatuur hoeft niet gehandhaafd te worden, wat energie bespaart.
De toevoer van warm water is zeer beperkt (maximaal 1 enkele douche).
Er is geen luchtinlaat of rookgasafvoer nodig.
U moet enkele seconden wachten tot het water op temperatuur is.
Advies
Zorg ervoor dat u uw elektrische doorstromer laat installeren door een vakman overeenkomstig de geldende elektrische normen.
De onafhankelijke systemen met opslag
De elektrische boiler
De capaciteit varieert van 10 tot 15 liter voor een eenvoudige keuken, tot enkele honderden liters. Het water wordt door een elektrische weerstand verwarmd.
Voordelen
Nadelen
De installatie is eenvoudig en goedkoop.
Er wordt constant een hoeveelheid water op hoge temperatuur gehandhaafd, dit is de duurste manier om warm water te produceren. Absoluut te vermijden voor grote behoeften aan sanitair warm water!
Kan makkelijk dicht bij het afnamepunt geplaatst worden (geen luchtinlaat of rookgasafvoer nodig).
Wanneer het warme water in een boiler met grote capaciteit opraakt, moet u enkele uren wachten voordat u weer warm water krijgt.
Het installeren van een kleine waterverwarmer onder de gootsteen in de keuken kan soms voorkomen dat er lange leidingen nodig zijn vanaf het hoofdsysteem voor de warmwaterproductie.
Met bepaalde specifieke apparatuur (zoals de PV-heater) kunt u een deel van de elektriciteit verbruiken die door de fotovoltaïsche panelen wordt geproduceerd en die anders naar het net zou zijn teruggestuurd.
Elektrische boiler van 15 liter voor onder de gootsteen
Elektrische boiler van 200 liter
Advies
Als u een dergelijk systeem moet installeren, moet het worden uitgerust met een timer om de gebruiksuren tot een strikt minimum te beperken, en mogelijk te profiteren van lagere elektriciteitskosten via een tweevoudig uurtarief.
De kleine boiler onder de gootsteen moet vóór gebruik worden ingeschakeld en na gebruik worden uitgeschakeld.
Zorg ervoor dat het vat goed geïsoleerd is en voeg indien nodig isolatie toe aan het bestaande vat.
Als u een nieuw vat installeert, kies dan een model met een goed ecolabel.
Maak het vat niet te groot: 100 tot 150 liter voor een gezin van 4 is voldoende!
Houd het water niet op een hoge temperatuur als u geen warm water nodig hebt, of als u langere tijd weg bent (vakantie).
De gasboiler
Deze heeft dezelfde voor- en nadelen wat betreft opslag als de elektrische boiler, behalve dat de kosten voor de warmwaterproductie veel lager zijn omdat gas goedkoper is dan elektriciteit.
De installatie is echter iets duurder.
De huidige modellen zijn gesloten (luchtinlaat rechtstreeks van buiten) en daarom zeer veilig (elk ander model moet vermeden worden).
Dit is een “lucht/water”-warmtepomp die “gratis” energie uit de lucht haalt en overbrengt naar het sanitair water. Dit type apparaat werkt meestal op elektriciteit.
Dit is een goede oplossing om een elektrische boiler te vervangen, als u alleen elektriciteit hebt en andere oplossingen niet haalbaar zijn.
Niet erg efficiënt (seizoens- “COP2” minder dan 2,5).
Hiermee kan een deel van de elektriciteit worden verbruikt die door de fotovoltaïsche panelen wordt geproduceerd die anders teruggestuurd zou worden naar het net.
De kosten voor geproduceerd warm water zijn hoger dan bij een systeem op gas.
Neemt veel ruimte in beslag (er is een zeer groot watervolume nodig).
De initiële investering is hoog.
Als de luchtinlaat (koudebron) van het apparaat zich binnenshuis bevindt, zal de temperatuur van de kamer waar het apparaat zich bevindt, sterk dalen. Absoluut te vermijden als de kamer niet geïsoleerd is van de rest van het huis.
De thermische zonneboiler
Thermische zonnepanelen (vlak of buisvormig) die op een dak worden geplaatst om sanitair warm water te verwarmen.
Het is hernieuwbare energie. De behoeften aan sanitair warm water voor een gezin van 4 personen kunnen tot 50% gedekt worden.
Neemt veel ruimte in: er is een zeer grote hoeveelheid water nodig om de dekking van de behoeften te verbeteren.
De investering is hoog.
Bij gebrek aan zon is het essentieel om een andere warmtebron te hebben: een elektrische weerstand, een tweede spiraal die op de verwarmingsketel wordt aangesloten als deze niet te ver weg is…
De installatie besturen is lastig als u het rendement op peil wilt houden.
Beschikbare ruimte op het dak
Als de beschikbare ruimte op het dak beperkt is, wordt deze beter gebruikt voor fotovoltaïsche panelen, die rendabeler zijn dankzij de groenestroomcertificaten toegekend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Aandachtspunt: warmwaterlus
In de meeste appartementsgebouwen waar warm water centraal wordt geproduceerd, en soms in bepaalde grote eengezinswoningen, is er een warmwaterlus: een pomp laat het warme water rondgaan in een circuit waarop alle afnamepunten in het gebouw zijn aangesloten. Doordat meerdere, lange leidingen tussen de productieplaats van warm water en alle afnamepunten worden vermeden, wordt het comfort voor de gebruiker verhoogd (minder lang wachten op warm water) en wordt het verlies van koud water beperkt.
Het grootste nadeel van de warmwaterlus ligt echter in het verbruik van elektrische energie die nodig is voor de werking van de circulatiepomp en de warmteverliezen als gevolg van het op temperatuur houden van het warme water dat in de lus circuleert.
Om deze nadelen te verminderen, moet er een circulatiepomp met variabele frequentie worden gebruikt die minder elektriciteit verbruikt, en moeten de leidingen waaruit de lus bestaat worden geïsoleerd, inclusief de leidingen in het verwarmde volume van het gebouw, vooral om onnodige verliezen buiten de verwarmingsperioden te voorkomen.
Afhankelijk van het gebruik en de bezetting van een gebouw, is het soms mogelijk om de werking van de lus te temporiseren (stilstand of vertraging tijdens de nacht, of alleen ‘s ochtends en ‘s avonds). Een drukknopsysteem om de lus op aanvraag te bedienen kan ook worden overwogen in een eengezinswoning. Als er een lus is in een eengezinswoning wordt de pomp uitgezet in het geval van langdurige leegstand.
Welke vragen moet ik stellen voordat ik mijn systeem voor de productie van sanitair warm water kies?
Wat zijn de behoeften?
Begin met uw behoeften aan sanitair warm water te bepalen:
Worden er in de woning regelmatig meerdere douches of baden tegelijk genomen?
Als het antwoord nee is, kunt u het beste kiezen voor een systeem waarbij het warme water onmiddellijk wordt geproduceerd, op aanvraag, zonder te worden opgeslagen (dit systeem is het zuinigst en verbruikt het minste energie).
Als het antwoord ja is, moet u kiezen voor een systeem met een relatief grote waterreserve om aan deze vraag te voldoen (tussen 100 en 200 liter, afhankelijk van de bezetting van de woning).
Hoeveel verbruikt een douche of bad?
De energie die nodig is om water van 15°C tot 40°C te verwarmen (douche- of badwatertemperatuur) is 32,5 kWh per m3 warm water. De totale kosten houden rekening met de prijs van het verbruikte water en de gebruikte energiedrager.
Verbruikstabel (Water en energie) – grootteorde
Douche van 10 minuten met spaardouchekop
60 liter op 40°C
1,8 kWh
Normale douche van 10 minuten
90 liter op 40°C
2,6 kWh
“Niagara” douche van 10 minuten
170 liter op 40°C
4,9 kWh
Klassiek Bad
170 liter op 40°C
4,9 kWh
Afwas
12 liter op 60°C
0,6 kWh
Welke energiedragers zijn er in de woning beschikbaar?
Als de woning gas heeft, wordt de voorkeur gegeven aan deze energiedrager die minder vervuilend en goedkoper is dan de elektriciteit die van het net wordt afgenomen.
Als er geen gas is en de verwarming op stookolie of pellets werkt, wordt het warme water voor de belangrijkste afnamepunten door de ketel geproduceerd, via een vat.
Als elektriciteit de enige beschikbare energiedrager is, zal al het warme water met behulp van deze energiebron worden geproduceerd, ondanks kosten die 2 tot 3 keer hoger zijn. In dit geval kan de thermodynamische boiler (warmtepomp) interessant zijn. Zie thermodynamische boiler hieronder.
Is de afstand tussen twee afnamepunten of tussen afnamepunten en de stookruimte groot (meer dan 2 verdiepingen of meer dan 10 meter)?
In dit geval kunt u overwegen om de productie van warm water te decentraliseren naar één of meer afnamepunten. De sanitair warmwaterproducent wordt dan zo dicht mogelijk bij het meest gebruikte afnamepunt geplaatst.
Als de keuken ver weg ligt van de andere afnamepunten en de plaats waar hun warm water wordt geproduceerd, kan een kleine elektrische boiler van 10 liter onder de gootsteen worden geplaatst. Schakel deze na gebruik uit. Zie De onafhankelijke systemen zonder opslag hieronder.
Als er meerdere (meer dan 4) afnamepunten zijn die vaak gebruikt worden en ver uit elkaar liggen, kan een sanitaire lus overwogen worden. Zie Aandachtspunt: warmwaterlus hieronder.
Het doel is om de afkoeling van het warme water in de leidingen tussen het gebruik te beperken.
De ketel moet ook vervangen worden
Overweeg in dit geval de mogelijkheid om een ketel te installeren die ook sanitair warm water produceert, om te voorkomen dat het aantal apparaten (en de daaraan verbonden kosten voor zowel aanschaf als onderhoud) toeneemt, uiteraard rekening houdend met de hierboven genoemde punten.
In het kort
De basisregels voor het kiezen van uw sanitair warmwatersysteem zijn:
Geef de voorkeur aan gas, dat nauwelijks vervuilt en veel goedkoper is dan elektriciteit die van het net wordt afgenomen.
Geef de voorkeur aan systemen voor onmiddellijke productie (zonder opslag), tenzij er veel gelijktijdig gebruik is (2 of meer douches tegelijk).
Plaats de warmwaterproducent zo dicht mogelijk bij de afnamepunten.
Vermijd een veelvoud van warmwaterproductie- en verwarmingstoestellen.
Vermijd de installatie van een sanitaire lus in een individuele woning.
Het is niet altijd mogelijk om al deze regels toe te passen. Er moet een compromis worden gevonden om tot de meest rationele oplossing te komen (voorbeelden).
Wat zijn de belangrijkste prioriteiten om mijn energierekeningen te verlagen?
Zorg voor een goede isolatie van uw woning om zoveel mogelijk te voorkomen dat de geproduceerde warmte ontsnapt. Bezoek onze pagina Thermische isolatie van brusselse huis;
Installeer een efficiënte technische uitrusting, en vergeet de ventilatie niet;
Wat zijn de beste kleine investeringen voor uw verwarmingssysteem?
In combinatie met een juist afgesteld systeem, kunnen kleine rendabele investeringen het maximum uit de bestaande installatie halen.
Plaats een centrale regeling
Te veel oude installaties hebben er geen: de watertemperatuur in de ketel wordt constant op een hoge temperatuur gehouden. De ketel blijft werken, ook als de comforttemperatuur is bereikt. Deze situatie zorgt voor een zeer hoog energieverbruik.
Als uw verwarming geen centrale regeling heeft, als de regeling verouderd (niet-programmeerbaar) of buiten gebruik is, dan is de installatie van een programmeerbare thermostaat een must: dankzij de besparingen is de investering in minder dan 5 jaar afgeschreven.
Een programmeerbare weersafhankelijke regeling zorgt voor nog meer besparingen.
Het werk moet worden uitgevoerd met de hulp van een professioneel die ervoor zorgt dat de nieuwe regeling compatibel is met het bestaande systeem. Wanneer een weersafhankelijke regeling wordt geplaatst, controleert hij meer bepaald of de ketel op lage temperatuur (risico op corrosie) of op nuldebiet kan werke
Isoleer de leidingen in onverwarmde ruimtes: kelders, garage, stookruimte…
De besparingen betalen de investering in minder dan één jaar terug.
Het schema hiernaast laat zien dat één meter niet-geïsoleerde leiding het equivalent afvoert van de energie die wordt geproduceerd door een lamp van 60 W die de hele tijd aanstaat.
Placer un circulateur à vitesse variable
Deze circulatiepomp is energiezuiniger en moduleert zijn snelheid zodat de druk constant blijft, ongeacht de verwarmingsvraag. De aankoop ervan wordt snel afgeschreven want het stroomverbruik verandert volgens de snelheid tot de derde macht: een snelheid die gehalveerd wordt, is een stroomverbruik gedeeld door 8 !
Door hun plaatsing tegen een niet-geïsoleerde gevel verminderen ze het warmteverlies naar buiten toe. Deze investering wordt in minder dan 2 jaar afgeschreven.
Wat zijn de juiste afstellingen voor het verwarmingssysteem?
Eenvoudige afstellingen die niets kosten, zorgen voor een maximaal rendement van de installatie en een aanzienlijke vermindering van het energieverbruik.
Gebruik de kamerthermostaat correct
De kamerthermostaat maakt een centrale regeling van de installatie op basis van de omgevingstemperatuur mogelijk. Net als een schakelaar activeert hij het opstarten van de ketel (en vaak ook van de circulatiepomp): zolang de ingestelde temperatuur niet wordt bereikt in de ruimte waarin hij zich bevindt, werkt de ketel en kunnen alle ruimtes verwarmd worden. Zodra de is bereikt, stopt de ketel.
Door de juiste configuratie kan de omgevingstemperatuur worden aangepast aan de bezetting van de ruimtes en kan de verwarming intermitterend gebeuren.
Hier is een schema met het verwarmingsverbruik zonder onderbreking en met onderbreking.
Gedurende de nacht of periodes waarin het gebouw niet in gebruik is (weekend, vakantie) wordt de binnentemperatuur verlaagd, wat resulteert in aanzienlijke energiebesparingen. Hoe lager de binnentemperatuur en hoe langer deze temperatuurdaling aanhoudt, hoe groter de energiebesparing door intermitterende werking.
Als u een niet-programmeerbare thermostaat heeft: laat de verwarming intermitterend werken door de ingestelde temperatuur ‘s nachts of bij afwezigheid manueel te verlagen.
Foto van een handmatige, niet-programmeerbare thermostaat
Foto van een programmeerbare thermostaat
Als u een thermostaat heeft die voor minstens één week en/of langere afwezigheidsperiodes kan geprogrammeerd worden: doe een volledige programmering en u bespaart tot 10% energie per jaar!
Wat zijn de juiste insteltemperaturen?
‘s Nachts wanneer u onder het dekbed ligt of overdag wanneer u weg bent, is een temperatuur van 16°C meer dan voldoende in uw woning.
Bij langdurige afwezigheid kunt u tot 12°C verlagen. Eén graad minder = 8 % energiebesparing, of zelfs meer als het huis slecht geïsoleerd is.
Stel de verwarmingscurve goed in
Een weersafhankelijke regeling zorgt voor een centrale regeling van de installatie op basis van de buitentemperatuur. De regeling gebeurt door de aanvoertemperatuur van het water van de verwarming te bepalen.
De overeenstemming tussen de buitentemperatuur en de watertemperatuur wordt de “verwarmingscurve” genoemd. Voor een buitentemperatuur van 0°C bijvoorbeeld bepaalt de verwarmingscurve hiernaast een watertemperatuur van 60°C.
De verwarmingscurve kan worden ingesteld afhankelijk van de installatie, het isolatieniveau van het gebouw en het gevraagde comfort. Het doel is de temperatuur van de ketel zo veel mogelijk te verlagen, en tegelijkertijd te garanderen dat de bewoners altijd een comfortabel gevoel hebben. Dit zorgt voor een maximaal productierendement.
Een verkeerde regeling van de verwarmingscurve leidt ofwel tot een gebrek aan warmte en dus tot ongemak, ofwel tot oververhitting en dus tot overconsumptie en een lager rendement van de installatie.
1
2
3
Temperatuur van het verwarmingswater
Verwarmingscurve
Buitentemperatuur
Als uw installatie met dit type regelaar is uitgerust:
Zorg ervoor dat de verwarmingscurve correct is ingesteld: radiatoren mogen alleen bij zeer koud weer gloeiend heet zijn;
Laat deze curve naargelang het comfort aanpassen. De aanpassingen en hun resultaten moeten ingesteld worden totdat de ideale curve bereikt is.
Ook als uw installatie geen thermostaat of weersafhankelijke regeling heeft, kunt u energie besparen door de watertemperatuur van uw ketel rechtstreeks via de te verlagen.
Vraag informatie bij uw verwarmingstechnicus over de minimale watertemperatuur die compatibel is met de juiste werking van uw ketel!
Gebruik de thermostatische kranen correct
De thermostatische kranen regelen het openen of sluiten van radiatoren volgens de temperatuur van elke ruimte. Ze maken een lokale regeling van de installatie, op basis van de omgevingstemperatuur, mogelijk.
Een thermostatische kraan bevat een temperatuurvoeler die zich in de regelknop bevindt. Wanneer de gemeten temperatuur lager is dan het instelpunt (= de gevraagde temperatuur), gaat de kraan open om warm water binnen te laten; als de temperatuur is bereikt, sluit de kraan.
De stand van de kraan regelen betekent de temperatuur van de ruimte kiezen!
Als u thermostatische kranen heeft:
Pas de ingestelde temperatuur aan volgens de ruimten. De aanbevolen temperaturen zijn: tussen 19 en 20°C in de living, 18°C in de keuken, 16°C in de kamers;
Verlaag de ingestelde temperatuur in ruimten met een hoge warmtebijdrage (zon, computer…).
1
2
3
4
Temperatuurvoeler
Regelknopom het instelpunt te bepalen (*, 1, 2, 3, 4 of 5)
Zolang de ingestelde temperatuur niet wordt bereikt, is de kraan 100% open. Als u de kraan op 5 zet, wordt het niet sneller warm. U loopt daarentegen het risico de ruimte onnodig te oververhitten. Boven de ingestelde temperatuur is de kraan volledig dicht. Als u de kraan op 1 zet, zal de temperatuur niet sneller dalen. U loopt daarentegen het riscico dat u het later koud krijgt.
Het gebruik van thermostaat en thermostatische kranen goed combineren
Met een vaste thermostaat in de woonkamer
Om 20°C in deze ruimte en 18°C elders te hebben, zet u de thermostaat op 20°C, de thermostatische kranen op “5” in de woonkamer en tussen “2” en “3” elders.
Om 20°C in een andere ruimte en 18°C elders te hebben, zet u de thermostaat op 28°C zodat de ketel blijft werken, de thermostatische kranen van de ruimte op “3” en alle andere op “2”.
Met een draagbare thermostaat
Om 20°C in een bepaalde ruimte en 18°C elders te hebben, zet u de thermostaat (die in de ruimte wordt geplaatst) op 20°C, de thermostatische kranen van deze ruimte op “5”, alle andere op “2”.
Vergeet niet om terug op de oorspronkelijke instellingen te zetten als u de ruimte verlaat!
Stel uw ketel goed af
Indien de ketel in de zomer sanitair warm water produceert, moet deze in “zomer” stand gezet worden. Anders moet hij uitgeschakeld worden!
Stel uw circulatiepomp goed af
Als de circulatiepomp meerdere instelbare snelheden heeft, kan manueel een snelheidsvermindering worden uitgevoerd, permanent of afhankelijk van het seizoen, om het stroomverbruik te verminderen. Deze aanpassing kost niets en is omkeerbaar: als het thermisch comfort afneemt, kan de oorspronkelijke situatie gemakkelijk worden hersteld.
Als de ketel in de zomer wordt uitgeschakeld, let er dan op dat ook de circulatiepomp wordt uitgeschakeld!
Onderhoud uw radiatoren
Ontlucht één keer per jaar de radiatoren, zodat hun volledige oppervlak dat in aanraking komt met de lucht, kan verwarmen. Controleer na het ontluchten of de waterdruk van het systeem nog voldoende is.
Maak de radiatoren vrij. Als u uw radiator bedekt of er meubels of gordijnen voor plaatst, vermindert u zijn verwarmingsoppervlak en beperkt u zijn efficiëntie.
Stof uw radiatoren en convectoren regelmatig af. Stof houdt de warmte vast.
Hoe realiseert u uw PV-zonnepanelenproject in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?
Dit zijn de stappen voor het installeren van PV-panelen in het Brussels Gewest.
Vóór de plaatsing
Informeer bij de gemeente of er een stedenbouwkundige vergunning nodig is. In het algemeen is er geen vergunning nodig als de panelen niet zichtbaar zijn vanaf de straat. Als ze zichtbaar zijn, moeten ze parallel zijn met het dakvlak zonder over te hangen en mogen ze maximaal 30 cm uitspringen.
Vraag offertes bij de installateurs met een studie van schaduwwerking en een haalbaarheidsstudie.
Na de plaatsing
Contacteer Sibelga om een slimme bidirectionele meter te plaatsen. Sinds 2020 zijn de teller en de installatie ervan volledig gratis voor nieuwe eigenaars van PV-panelen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Laat de overeenstemming van de elektrische installatie met het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) controleren door een erkend organisme.
Laat de installatie certificeren om in aanmerking te komen voor “Groenestroomcertificaten” (GSC). Voortaan wordt de certificering van uw installatie uitgevoerd door een Erkend Certificeringsorgaan (ECO) van uw keuze. Na indiening van uw dossier (formulier en bijlagen) per e-mail of per post, analyseert het ECO dit en organiseert het een certificeringsbezoek (alleen voor installaties van meer dan 10 kWp). Zodra het dossier volledig is en/of het bezoek geen onregelmatigheden aan het licht brengt, stuurt het ECO een conformiteitsattest dat de certificering bevestigt en afsluit.
Bij de afsluiting stuurt het ECO een kopie van uw dossier naar Brugel, die u een activeringsmail stuurt met toegang tot hun Extranet, een platform voor het beheer van uw groenestroomcertificaten (toekenning en verkoop van uw GSC). Brugel stuurt vervolgens een kopie van uw dossier naar Sibelga, die u een activeringsmail stuurt naar hun Greenmeter-platform waarmee u uw installatie kunt beheren (overdracht van uw productiemeterstanden, raadpleging van de historiek van uw productie).
Sinds het einde van de compensatie in november 2021 is het mogelijk om de terug geïnjecteerde elektriciteit te verkopen door met uw energieleverancier een terugkoopovereenkomst voor het niet-verbruikte overschot af te sluiten. U kunt met een elektriciteitsleverancier onderhandelen over een terugkoopovereenkomst voor de groene stroom die u in het net injecteert. Energie Commune kan u hierbij helpen.
De eigenaar die fotovoltaïsche panelen op zijn eigendom installeert, is verplicht deze werkzaamheden binnen 30 dagen spontaan aan te geven bij de Administratie van het kadaster (door middel van formulier 43B), op straffe van een boete. Deze aangifte zal niet noodzakelijk leiden tot een herschatting van het kadastraal inkomen, aangezien de werkzaamheden bedoeld zijn om energiebesparingen te realiseren. Meer info: Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, art. 473, §1 en Circulaire nr. 3/2010.
Met welke aandachtspunten moet u rekening houden voordat u PV-panelen installeert?
Oriëntatie
Een optimale bezonning is de eerste vereiste voor een hoge efficiëntie en rendabiliteit van de installatie. De meest ideale situatie in onze regionen is een oriëntatie pal zuid met een helling van 35° van de panelen t.o.v. de horizon (100% zonne-energie opgevangen, met een productie van 1000 kWh/jaar/kWp). De meeste installaties zullen echter afwijken van deze ideale situatie.
Wanneer het hellend dak oostwest georiënteerd is (minder gunstig), kan het interessant zijn om de panelen op de twee dakvlakken te plaatsen om de hele dag door te kunnen produceren. Deze oriëntatie bevordert het door de productiepiek (‘s morgens en aan het einde van de dag) af te stemmen op de consumptiepiek. Vanaf 2021 en het einde van het “compensatieprincipe” zal zelfverbruik een belangrijke rol gaan spelen in de rentabiliteit van fotovoltaïsche installaties.
Schaduw zorgt voor een sterke vermindering van de opbrengst van zonnepanelen. Een studie van schaduwwerking is aanbevolen. Zorg ervoor dat er weinig op de panelen valt, vooral door schoorstenen en bomen, of dat deze beperkt blijft tot een korte periode in het jaar.
Wanneer schaduw een probleem vormt, kan de plaatsing van een voor een oplossing bieden. Op deze manier wordt de negatieve invloed van schaduw op de totale opbrengst beperkt. De installatie van deze voorzieningen brengt extra kosten met zich mee.
Temperatuur
Een verhoging van de temperatuur van de panelen is nefast voor hun opbrengst. Om ze te laten afkoelen is een plaatsing met luchtcirculatie onder de panelen (dus overlappend) beter dan geïntegreerd in het dak.
Waterdichtheid en staat van het dak
Alvorens zonnepanelen op een dak te plaatsen, is het van belang na te gaan of dit in goede staat is en goed geïsoleerd is. Panelen verwijderen om de dakbedekking te herstellen is zeer duur! De installateur moet bij de plaatsing van de panelen de blijvende waterdichtheid van het dak kunnen garanderen.
Veiligheid en risico’s
Een installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen houdt heel weinig risico’s in. Er moet wel op worden gelet dat het dak het gewicht van de installaties aan kan.
Panelen die op een plat dak worden geplaatst, worden in het algemeen op hun plaats gehouden door middel van ballast om zo doorboringen door de waterdichting te vermijden. Er moet worden nagegaan of de panelen goed bestand zijn tegen de windkrachten. Best wordt er voldoende afstand gehouden tussen de rand van het dak en de panelen.
Omdat de installatie van invloed is op het elektriciteitsnet, moet ze voldoen aan het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installatie) en goedgekeurd zijn door een controleorganisme.
Fotovoltaïsche zonnepanelen op een plat dak die op hun plaats worden gehouden door ballast
Fotovoltaïsche zonnepanelen op een plat dak beschermd tegen de wind
Levensduur
De panelen kunnen gemakkelijk 25-30 jaar meegaan. Er is hooguit een lichte afname van het rendement met toenemende leeftijd (ongeveer 1% per jaar als ze goed gereinigd worden). De heeft een kortere levensduur en zal gemiddeld na 15 jaar vervangen moeten worden.
Onderhoud
De eigenaar van een fotovoltaïsche installatie moet zelf de goede werking nagaan door de elektriciteitsproductie regelmatig te controleren. Buiten een vervanging van de omvormer, vraagt een dergelijke installatie geen specifiek onderhoud, behalve eventueel de reiniging van de panelen.
Om dit te doen is het belangrijk om de panelen gemakkelijk toegankelijk te maken. De periodiciteit van zo’n reiniging hangt af van de hellingsgraad van de panelen, en ook van omgevingsfactoren als stof, pollen, dode bladeren… Best voert men al van kort na de installatie een regelmatige controle uit om de vervuiling van de panelen te beoordelen en een periodiciteit voor de reiniging te bepalen. Sommige fabrikanten stellen “zelfreinigende” panelen voor om de reinigingslast te verminderen.
Zelfverbruik
Door het te maximaliseren kan men het financiële rendement van de installatie verhogen. In de eerste plaats betekent dit een vermindering van het verbruik!
Dit kan gerealiseerd worden door huishoudtoestellen (vaatwasser, wasmachine, droogkast…) overdag te laten draaien tijdens de productiepieken van zonne-energie. Het is ook mogelijk overdag een voorraad warm water te maken met een elektrische boiler of een thermodynamische boiler (warmtepomp). Indien toepasbaar kan een warmtepomp eventueel de woning verwarmen. Ook kunnen batterijen geplaatst worden, maar deze zijn op dit moment nog heel duur en laten enkel toe om elektriciteit voor een paar dagen op te slaan (geen mogelijkheid om de productie van één maand op te slaan, bijvoorbeeld gedurende de zomervakantie).
Er bestaan intelligente systemen die het zelfverbruik optimaliseren door het automatisch detecteren van toestellen (huishoudtoestellen, warmwaterboiler, thermodynamische boiler en batterij) die op een bepaald tijdstip zijn geprogrammeerd.
Wat zijn de algemene principes van fotovoltaïsche panelen?
Werking
De zonnestralen geven hun energie door aan fotovoltaïsche panelen (PV) en creëren daarbinnen een elektrische spanning. Deze spanning zorgt voor een die door een wordt omgezet in . Deze wisselstroom kan gebruikt worden voor de voeding van elektrische apparaten of van het openbare net.
Seizoensrendement
Het jaarrendement van een klassieke fotovoltaïsche installatie varieert tussen 12 en 16%, wat overeenkomt met een productie van 120 tot 160 kWh elektriciteit per jaar en per m2 paneel.
Maximaal vermogen
In optimale omstandigheden (volle zon en een buitentemperatuur van 25°C) produceren de panelen hun maximaal elektrisch vermogen. Dit vermogen, uitgedrukt in kilowattpiek (kWp), vormt de basis voor de dimensionering van de installatie. In onze regionen produceert een installatie van 1 kWp iets minder dan 1000 kWh per jaar (950 kWh volgens PVGIS).
Een gemiddeld Brussels gezin, dat in de week ’s avonds thuis is en in het weekend overdag, kan ervan uitgaan dat het ongeveer 30% van zijn PV-productie . De rest van zijn verbruik wordt afgenomen van het net.
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken we technologieën zoals cookies om apparaatinformatie op te slaan en/of te openen. Door toestemming te geven voor deze technologieën kunnen we gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als u geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een negatieve invloed hebben op bepaalde kenmerken en functies.
Functioneel
Altijd actief
Opslag of technische toegang is strikt noodzakelijk met het oog op het legitieme belang om het gebruik van een specifieke dienst mogelijk te maken die uitdrukkelijk is aangevraagd door de abonnee of internetgebruiker, of met als enig doel de overdracht van communicatie via een elektronisch-communicatienetwerk uit te voeren.
Voorkeuren
De opslag of technische toegang is noodzakelijk voor het legitieme belang van het opslaan van voorkeuren die niet worden gevraagd door de abonnee of persoon die de dienst gebruikt.
Statistieken
Technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.Opslag of technische toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Bij gebrek aan een dagvaarding, vrijwillige naleving door uw internetprovider of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die voor dit enige doel is opgeslagen of opgehaald, doorgaans niet worden gebruikt om u te identificeren.
Marketing
Opslag of technische toegang is nodig om internetgebruikersprofielen aan te maken om advertenties te verzenden, of om de internetgebruiker op een website of op meerdere websites met vergelijkbare marketingdoeleinden te volgen.
Onze publicaties 
